miasto w Westfalii (Niemcy), port nad kanałem Dortmund-Ems; zał. ok. 800 przez Karola Wielkiego, nazwa od klasztoru kanoników zw. Monasterium; prawa miejskie przed 1137, czł. Hanzy; w latach reformacji anabaptyści utworzyli tutaj komunę monasterską; 1648 miejsce podpisania pokoju westfalskiego, kończącego wojnę trzydziestoletnią; 1803 wcielone do Prus; 250 tys. mieszk. (2001); przem. maszynowy, spoż., elektroniczny, lekki, ważny węzeł komunikacyjny, siedziba urzędów i organizacji gospodarczych; uniw. (zał. 1780), inne szkoły wyższe; liczne zabytki architektury XII-XVI w. (katedra, kościoły, ratusz, pałac arcybiskupi).
MONASTERSKA KOMUNA, DOMAGK Gerhard
- WESTFALSKI POKÓJ, układ z 1648 kończący...
- RING, Herman tom (1521-97)
- EWALD BIAŁY i CZARNY, (VII w.)