miasto na Suwalszczyźnie w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, nad jez. Orzysz i Sajno; zał. w XVI w. przez osadników polskich na terenach Prus Książęcych, 1657 przyłączone do Brandenburgii, 1710 weszło w skład Królestwa Pruskiego; prawa miejskie 1725; po plebiscycie 1920 przyznane Niemcom; 5,9 tys. mieszk. (2002); drobny przem. metalowy, spoż.; kościół parafialny (dawniej ewangelicki) z 1530, domy z XVIII i XIX w.; miejsce pochowania mazurskiego poety Michała Kajki (pomnik).
- ORZYSZ, (jez.)