miasto w USA nad rz. Salt; stol. stanu Arizona; 1 mln mieszk. (2002), zespół miejski 2,5 mln; przem. lotniczy, elektroniczny, elektrotechn., maszynowy, spoż., hutnictwo miedzi; centrum handlu i ważny węzeł komunikacyjny; uniw., muzeum stanowe; uzdrowisko i ośr. turystyczno-wypoczynkowy; w pobliżu wielkie zbiorniki retencyjne, wykorzystywane do nawadniania obszarów pustynnych.
bezzałogowy lądownik i próbnik wysłany na Marsa w celu zbadania tamtejszych regionów podbiegunowych; misję przygotowano przy szerokiej współpracy międzynarodowej (m.in. uniwersytety amer., kanadyjskie i eur., NASA, fiński instytut meteorologiczny); 10 VIII 2007 start z przylądka Canaveral; V 2008 lądowanie na Marsie; głównym zadaniem P. było zebranie próbek zamarzniętej wody, których badanie dostarczy informacji nt. zmian klimatu, które zachodziły na Marsie, a może także pozwoli odkryć ślady życia organicznego (w tym mikrobów i bakterii); przy starcie P. ważył 664 kg, sam lądownik waży 350 kg, a dodatkowe 59 kg to sprzęt badawczy, m.in. kamera stereoskopowa, wysięgnik (ramię służące do kopania rowów i zbierania próbek gleby), zestaw przyrządów meteorologicznych i analizatorów służacych do badania właściwości fizyko-chemicznych próbek gruntu.
TEMPE, ORYKS, ARIZONA