miasto powiatowe w woj. śląskim, na Równinie Pszczyńskiej nad rz. Pszczynką; prawa miejskie 1. poł. XIV w.; od 1336 we władaniu Piastów raciborskich, później w rękach Przemyślidów; 1480-1517 własność Piastów cieszyńskich, następnie należała do niem. rodzin magnackich (XV–XVII w. do Promnitzów, następnie rodu Anhalt-Kothen, od 1846 do Hochbergów z Książa, tytułowanych też von Pless - od niem. nazwy Pszczyny); w XIX w. ważny ośr. polskości na Śląsku (pisma "Tygodnik Polski", "Przyjaciel Ludu"); pol. mieszk. P. wzięli masowo udział w powstaniach śląskich 1919-21; w wyniku plebiscytu od 1922 w granicach Polski; 1817–1975 i od 1999 m. powiatowe; 25,7 tys. mieszk. (2002); przem. maszynowy, spoż., drzewny, chem.; 1975 włączono do P. miejscowość Goczałkowice-Zdrój; pałac książęcy (XV-XVIII w. z przebudowami z XIX w., z uratowanym z zawieruchy wojennej wyposażeniem, ob. muzeum), park krajobrazowy w stylu ang., neoklasycystyczny dwór (początek XIX w.), ratusz i kamienice barokowe; w okolicy tereny rekreacyjne (Pszczyńskie Lasy, sztuczne Jez. Goczałkowickie).
GOCZAŁKOWICKIE JEZIORO, GOCZAŁKOWICE-ZDRÓJ
- Pszczyna, zwiedzić Pszczynę,...
- IKSAL, Maksymilian (1895-1981)...
- KRZYŻOWSKI, Stanisław (1893-1933)...