miasto w środk. Włoszech (Toskania) w Rudawach Toskańskich, na płd. od Florencji; pierwotnie osada etruska, skolonizowana przez Rzymian (Sena Iulia); ważny ośr. handlowy na szlaku miedzy Rzymem a płn. Italią; 678 podbita przez Longobardów (założenie biskupstwa), 774 przez Franków; od ok. 1147 komuna miejska; w 2. poł. XII w. szybki rozkwit gospodarczy i kulturalny, przypieczętowany 1260 zwycięstwem nad Florencją i przejęciem jej funkcji politycznych; ośr. kultu św. Katarzyny; upadek po katastrofalnej epidemii dżumy 1348; ponowny rozkwit w XV w. (jeden z najważniejszych ośr. wł. renesansu, ze sławną szkołą malarską i rzeźbiarską); 1502-25 signoria (P. Petrucci); 1530-52 pod okupacją hiszp., 1555 we władaniu Kosmy I Medyceusza; w 2. poł. XVI w. znaczna emigracja ludności spowodowała szybki upadek miasta; od 1569 w składzie Toskanii; 53 tys. mieszk. (2001); przem. spoż., maszynowy, włókienniczy (dywany), farmaceutyczny; kamieniołomy słynnych marmurów; uniw. (zał. 1240), akad. sztuk pięknych; ośr. turystyczny o międzynar. znaczeniu, wyścigi konne (palio). S. stanowi jedno z najważniejszych we Włoszech skupisk cennych zabytków architektonicznych: katedra (XII-XIV w.) z Biblioteką Piccolomini (XV w.), Palazzo Publico (XIII, XIV w.), mury obronne (XIV w.), Torre del Mangia (XIV w.), Capella di Piazza (XIV, XV w.), Baptysterium (XIV w.), Loggia del Papa i Loggia della Mercanzia (XV w.); kościoły średniowieczne i renesansowe, domy i pałace z XIII-XVI w. (Sansedoni, Tolomei, Chigi-Saracini, Piccolomini, del Magnifico); w okolicy zamki z XII-XVI w.); klasztory: Luceto z freskami z XIV i XV w., Osservanza (XV w.) i Pontignano (XIV w.).
DANIELE DA VOLTERRA, BORGHESE, PINTURICCHIO, PERUZZI, MAITANI
- sień, zamknąć drzwi do sieni,...
- OSOWA SIEŃ, miejscowość w , powiat...
- FA SIEN, Fa Xjan (IV/V w.)