do 1945 Striegau
miasto na pograniczu Wzgórz Strzegomskich i Obniżenia Podsudeckiego, nad Strzegomką (woj. dolnośląskie, powiat świdnicki); 17 tys. mieszk. (2002); znany od 1155 (Strigom), 1202 zał. tu komandorię joannitów; prawa miejskie po 1241; należało kolejno do księstwa wrocławskiego, legnickiego, świdnickiego, od 1392 pod zwierzchnictwem Czech, od 1526 Habsburgów; duży ośr. sukiennictwa, zniszczony podczas wojny trzydziestoletniej; od 1742 w państwie pruskim, w XIX w. początek eksploatacji granitów i bazaltów, od 1856 połączenie kolejowe z Legnicą i Jaworzyną Śląską; 1873–1932 siedziba powiatu; od 1945 w granicach Polski; znaczący w kraju ośr. kamieniołomów granitu i bazaltu (stąd m.in. rekonstruowana kolumna Zygmunta w W-wie), zakłady obróbki kamienia (Morstone), przem. maszynowy, obuwniczy, odzieżowy, papierniczy, spoż., roszarnia lnu; stadnina koni pełnej krwi ang., zespół basenów kąpielowych; węzeł kolejowy; gotycki kościół Joannitów z XIV-XVI w. (jeden z najokazalszych na Śląsku), ratusz z XV/XVI w., kościół cmentarny z 1460, synagoga z XIV w., przebudowana w kościół katolicki, pokarmelicki zespół klasztorny z 1430 kilkakrotnie przebudowywany, domy z XVIII i XIX w.
- STRZEGOMIR, Zanotowane w dokumentach...
- MORION, , odmiana ; czarny...
- NONTRONIT, , uwodniony żelaza...