miasto w Rosji azjat., na Niz. Zachodniosyberyjskiej, nad rz. Turą (dorzecze Obu); najstarsze miasto ros. na Syberii, wybudowane 1586 na miejscu tatarskiej osady Czyngi-Tura, znanej od XIV w. i zdobytej 1581 przez Jermaka; od 1673 komora celna na szlaku handlowym do Chin; 1885 połączony koleją z Jekaterynburgiem; 1941 miejsce ewakuacji zakładów przem. z Rosji eur.; 511 tys. mieszk. (2003); ośr. adm. obwodu T., jeden z najw. regionów eksploatacji ropy naft. i gazu ziemnego na świecie; przem. maszynowy, stoczniowy, drzewny, chem., skórzany, futrzarski, spoż.; port przeładunkowy (ze statków na kolej), lotnisko; uniw. (zał. 1973), kilka szkół wyższych.
- ZACHODNIOSYBERYJSKIE ZAGŁĘBIE NAFTOWE, największe zagłębie...
- SYBERIA, wielka kraina geograficzna...