miasto w Kotlinie Biebrzańskiej, nad Narwią (woj. podlaskie, powiat białostocki); 1,9 tys. mieszk. (2002); miejscowość turyst.-wypoczynkowa; XI-XIV w. gród obronny książąt mazowieckich u przeprawy przez Narew; w pocz. XV w. włączony do Wielkiego Księstwa Litewskiego; od 1425 prawa miejskie, od XVI w. siedziba starosty (był nim m.in. autor Dworzanina Polskiego Łukasz Górnicki); 1569 wraz z Podlasiem włączony do Korony; w XVI w. wzniesiono tu potężną twierdzę pełniącą rolę gł. arsenału Rzeczypospolitej, 1655 zajętą przez Szwedów, 1657 częściowo wysadzoną w powietrze podczas szturmu wojsk polskich; 1661 nadany Stefanowi Czarnieckiemu, potem własność Branickich; w XVII-XVIII w. wielki ośr. Żydów w Polsce (najw. po krakowskim Kazimierzu); częściowo zniszczony podczas wojny północnej (1700-21); od 1795 w zaborze pruskim, od 1807 w Księstwie Warszawskim, od 1815 w Królestwie Polskim; w XIX w. upadek wskutek konkurencji Białegostoku; 1939-41 pod okupacją sowiecką, 1941-44 pod niemiecką; mocno zniszczony w czasie działań wojennych; 1950-93 pozbawiony praw miejskich. Zachowany barokowy układ przestrzenny, w rynku pomnik Stefana Czarnieckiego z 1763; późnobarokowy zespół klasztorny Misjonarzy z XVIII w., barokowa synagoga z XVII/XVIII w. (ob. Muzeum), zespół klasztorny Bernardynów z końca XVIII w., ruiny zamku Zygmunta II Augusta, pomnik Orła Białego z 1982; opodal T. grodzisko z XI w.
- SUPRAŚL, (rz.)
- SKRZETUSKI JAN, (lit.)
- Radziwiłł Janusz, (1612-55)