miasto powiatowe w woj. wielkopolskim, na Pojezierzu Chodzieskim, nad rz. Wełną, jej dopływami Nielbą i Strugą Gołaniecką oraz Jez. Durowskim; zał. w XIV w. przez cystersów z Łekna (do 1797 ich własność); prawa miejskie przed 1381; XV-XVI w. ośr. rzemiosła i handlu; 1656 zniszczony przez Szwedów; 1793-1919 w zaborze pruskim (1807-1815 w Księstwie W-wskim); od końca XIX w. rozwój drobnego przem.; od 1888 połączenie kolejowe; 1918 udział mieszk. w powstaniu wielkopol.; 1939 wcielone do Rzeszy; koniec XVIII w.-1975 siedziba powiatu; 24 tys. mieszk. (2002); przem. maszynowy (filia zakładów H. Cegielskiego w Poznaniu, Pałucka Fabryka Maszyn i Urządzeń "Zremb"), spoż., drzewny, drukarnia; węzeł kolejowy; ośr. wypoczynkowo-turystyczny; Muzeum Regionalne; kościół (XVI w.), pocysterski zespół klasztorny z kościołem barokowym (2. poł. XVIII w., odbudowany po pożarze 1946-62) i klasztorem (2. poł. XVIII w.); w okolicy rezerwatowy zespół leśny Dębina z okazami wielkich dębów szypułkowych.
WĄGROWIEC
Miejscowości