miasto w woj. mazowieckim, w powiecie grójeckim, na l. brzegu Pilicy, na pograniczu równiny: W-wskiej i Kozienickiej; w XI-XII w. gród (ob. Stara Warka); w XIII w. osada, w XIV w. przeniesiona na obecne miejsce; 1321 prawa miejskie; rozkwit w XVI w., związany z rozwojem ogrodnictwa nad Pilicą (m.in. uprawa winorośli), ośr. rzemiosła i handlu, ceniony browar; 1656 zwycięska bitwa wojsk pol. dowodzonych przez S. Czarnieckiego nad Szwedami; od 1793 w zaborze pruskim, od 1807 w Księstwie W-wskim, od 1815 w Królestwie Pol.; od 1934 połączenie kolejowe; 1940-41 getto, z którego 2,8 tys. mieszk. przetransportowano do getta w-wskiego; ważny ośr. ruchu oporu; 1944-45 poważnie zniszczone w okresie walk o utworzenie i utrzymanie przyczółka warecko-magnuszewskiego; 11,1 tys. mieszk. (2002); przem. spoż. (browar, młyny, przetwórstwo warzyw i owoców), fabryka urządzeń pomiarowych, cegielnia; ośr. turystyczny nad Pilicą; muzea (m.in. Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego), zespół klasztoru Franciszkanów, barokowe kościoły, klasycystyczny ratusz, miejsce urodzin i śmierci bohatera powstania listopadowego Piotra Wysockiego (grób na miejscowym cmentarzu); pomnik lotników Pułku Myśliwskiego "Warszawa".
- WARKA, Adam
- STARA WARKA, miejscowość w , powiat...
- URUK, obecnie Warka w płd.(...)