miasto w woj. łódzkim, w powiecie sieradzkim, nad Wartą; 3,4 tys. mieszk. (2002); ośr. usługowo-handlowy regionu rolniczego, drobny przem.; szpital psychiatryczny; początkowo osada w pobliżu przeprawy przez Wartę; przywilej lokacyjny 1255, od XIII w. rozwój tkactwa, XV-XVI w. ośr. handlowy i rzemieślniczy; w 1. połowie XV w. miejsce zjazdów państwowych; 1423 ogłoszenie statutu warckiego; w XVI w. zał. wodociągów miejskich; 1656 zniszczone w czasie najazdu szwedzkiego; od 1793 w zaborze pruskim, od 1807 w Księstwie W-wskim, od 1815 w Królestwie Pol.; 1794-1870 siedziba powiatu; przełom XIX i XX w. rozwój przem. przetwórczego; 1940-42 getto (ok. 2,4 tys. osób, z czego 2 tys. wywieziono do obozu zagłady w Chełmnie), 1944-45 obóz pracy niewolniczej (3 tys. więźniów); IV 1940 Niemcy zamordowali ok. 500 chorych ze szpitala psychiatrycznego; kościół parafialny z 2. poł. XIV w. (przebudowany w XVII w.), zespół klasztoru Bernardynów z kościołem z 2. poł. XV w., przebudowanym 1696 i 1721 (bogate wyposażenie z XVII i XVIII w.), budynek klasztorny (koniec XV w.), kaplica św. Anny (pocz. XVII w.); barokowy kościół poklasztorny bernardynek (1770); ratusz z 1824 (przebudowany 1944); domy z XIX w.
WARTA
Miejscowości
MYSZKÓW, LUBOŃ, WIELKOPOLSKA NIZINA, WITNICA, ZAWIERCIE, ŚREM, SKWIERZYNA, WEŁNA, PODDĘBICE, CZĘSTOCHOWA