rzeka w płn. części Brazylii, w górnym biegu - Culuene, prawy dopływ Amazonki; dł. 2100 km, pow. dorzecza 513 tys. km2; wypływa we wsch. części wyż. Mato Grosso; płynie na płn. przez Wyż. Brazylijską; malownicze progi i wodospady w górnym i środkowym biegu; gł. dopływy: Iriri, Fresco; na Niz. Amazonki tworzy szerokie (do 12 km) i długie (do 160) ujście typu estuarium; żeglowna do 190 km od ujścia, do m. Sousel dostępna dla statków morskich; gł. miasto Altamira; w górnej części dorzecza Park Narodowy X.
XINGU
Rzeki