minerał, skrytokrystaliczna porowata odmiana kwarcu; występuje w postaci nerkowatych lub naciekowych skupień; barwa zróżnicowana; ładnie zabarwione odmiany znajdują zastosowanie jako kamienie półszlachetne (karneol, chryzopraz, plazma, heliotrop, agat); znany od czasów prehistorycznych, w starożytności używany do wyrobu szkatułek, naczyńozdobnych, biżuterii; w średniowieczu - ołtarzyków przenośnych i naczyń liturgicznych; w późniejszych wiekach zdobiono nim meble, broń i inne wyroby rzemiosła artystycznego, robiono z niego gemmy i kamee; ma też zastosowanie w mechanice precyzyjnej; złoża ch. m.in. w Brazylii, Urugwaju, na Madagaskarze, w Rosji na Uralu; w Polsce na Dolnym Śląsku.
Chalkedon
LIDYT, HELIOTROP, CZERT, PLAZMA, KARNEOL, JASPIS, AGAT, KWARC, LEON I WIELKI, CHRYZOPRAZ