największy kontynent na Ziemi, znajdujący się głównie na półkuli północnej; pow. 44,2 mln km2. Granica zEuropą przebiega na lądzie ijest umowna, stąd często oba kontynety traktuje się łącznie jako Eurazję. A. jest silnie rozczłonkowana, wyspy ipółwyspy zajmują 1/4 pow.; posiada też bardzo dobrze rozwiniętą linię brzegową; główne nagromadzenie wysp znajduje się wczęści pd.-wsch. (Archipelag Malajski, Filipiny). Budowa geologiczna irzeźba terenu jest bardzo urozmaicona, występują tu zarówno fragmenty starych tarcz prekambryjskich (np. Dekan), jak imłode, współcześnie wypiętrzane łańcuchy górskie Himalajów iKarakorum. A. charakteryzuje największe zróżnicowanie wysokościowe na Ziemi: znajduje się tu najwyższy szczyt (Mt. Everest, 8848 m n.p.m.) inajgłębsza depresja (Morze Martwe, -405 m n.p.m.); Rów Filipiński uwybrzeży Filipin ma prawie 10,5 km głęb. WA. występują wszystkie strefy klimatyczne, od polarnej na pn. Syberii po równikową wilgotną wIndonezji; roślinność ma wyraźny układ strefowy. Mieszka tu ok. 60% ludności świata, zczego większość wChinach iIndiach. Poziom rozwoju gospodarczego państw A. jest bardzo zróżnicowany: obok potęg gospodarczych (Japonia) idynamicznie rozwijających się "tygrysów gospodarczych" (Singapur, Tajwan, Korea Pd.) znajdują się kraje skrajnie zacofane, zaliczane do najbiedniejszych na świecie (Bangladesz, Laos), cierpiące głód (Korea Pn.) iuwikłane wwieloletnie wojny domowe (Afganistan).
Azja
Geografia