najdłuższa rzeka wPolsce; dł. 1047 km, pow. dorzecza 194 tys. km2. Źródła wBeskidzie Śląskim na stokach Baraniej Góry; najwyższy bieg górski, niżej płynie wosi kotlin podkarpackich (Oświęcimskiej iSandomierskiej), poniżej Sandomierza tworzy malowniczy przełom przez pas wyżyn; dalszy bieg nizinny przez Niz. Mazowiecką, Kotlinę Płocką iToruńską; poniżej Bydgoszczy przełomowy odcinek przez pas pojezierzy; ujście deltowe do Zat. Gdańskiej M. Bałtyckiego. Wniewielkim stopniu uregulowana, częste powodzie izatory lodowe; zmienne stany wód uniemożliwiają wykorzystanie wżegludze; znaczne zanieczyszczenie wód ściekami przemysłowymi ikomunalnymi. Projekt uregulowania W. przez stworzenie tzw. kaskady Wisły napotyka gwałtowne sprzeciwy kół ekologicznych, walczących ozachowanie jednego znielicznych pozostałych wEuropie naturalnych ekosystemów wielkich rzek.
miasto wBeskidzie Śląskim nad górnym biegiem Wisły, wwoj. bielskim; największe powierzchniowo wKarpatach (30 osad - 110 km2). Najbardziej zróżnicowane religijnie miasto wkraju: mieszkańcy - ok. 12 tys. - należą do 11 zarejestrowanych wyznań, przy czym najliczniejsi są luteranie - 6,5 tys. Ośrodek wypoczynkowo-turystyczny. Klasycystyczny kościół ewangelicki zXIX w., dawna karczma zXIX w. (obecnie Muzeum Beskidzkie), zameczek prezydenta I. Mościckiego zXX w. Coroczne imprezy Tygodnia Kultury Beskidzkiej wpobliżu przełęczy Kubalonka, wXVIII-wiecznym drewnianym kościele Muzeum Świątków.