największa rzeka Polski i zlewiska Bałtyku; dł. 1047 km, pow. dorzecza 194,4 tys. km2 (w Polsce 168,7 tys. km2, bez delty); dopływy usytuowane asymetrycznie (przewaga prawych nad lewymi); źródła na Baraniej Górze w Beskidzie Śląskim (Wisełki: Czarna i Biała); poniżej ich połączenia się, w mieście Wisła zapora ze zbiornikiem retencyjnym; koło Strumienia W. zasila wielki zbiornik retencyjny - Jez. Goczałkowickie; w Kotlinie Oświęcimskiej dopływy Soły i Skawy (z Karpat), Przemszy (z Wyż. Śląskiej); koło Krakowa częściowo skanalizowana stopniami wodnymi: Łączany z Kanałem Łączańskim, Dąbie, Przewóz, Kościuszko, Dwory, Smolice; w Kotlinie Sandomierskiej dopływy karpackie: Raba, Dunajec, Wisłoka, San i z Wyżyny Małopolskiej: Szreniawa, Nida, Czarna, Koprzywianka, Opatówka; między Zawichostem i Puławami tworzy przełom pośród Wyż. Kieleckiej i Lubelskiej, tu dopływy Kamienna, Iłżanka (lewe) i Wyżnica, Chodelka (prawe); na Nizinie Środkowopolskiej dopływa Wieprz, dalej z prawej Wilga i Świder, z lewej Radomka i największa Pilica; koło Warszawy dopływa z lewej Bzura, z prawej Narew z Bugiem i Wkrą; do Płocka i Torunia prawe dopływy Skrwa i Drwęca; powyżej Włocławka zapora i retencyjne Jez. Włocławskie; pod Bydgoszczą płynie przełomem Pojezierza Wschodniopomorskiego, dopływają z lewej Brda, Wda, Wierzyca, z prawej Osa i uchodząca do Nogatu Liwa; poniżej Gniewa na Żuławach Wiślanych zaczyna się delta W., utworzona przez gł. ramiona: Leniwki (zach.) i Nogatu (wsch.), pierwotnie uchodzące do Bałtyku (Leniwka pod Gdańskiem) i Zalewu Wiślanego (Nogat pod Elblągiem), 1895 po regulacji odgałęzienia zamknęły śluzy, rzekę skierowano do morza przekopem. Wisła jest raczej uboga w wodę, ma średni przepływ 449 m3/s w biegu środkowym (Zawichost), 1090 m3/s w dolnym (Tczew); rozpiętość stanów wody maksymalnie 10 m; niskie stany utrudniają lub uniemożliwiają żeglugę; częste wezbrania powodują powodzie, w górnym biegu wywołane deszczami w górach (najczęściej w lipcu), w środkowym i dolnym - po roztopach w marcu; dla zabezpieczenia przed powodziami na górskich dopływach W. (Soła, Dunajec, San) powstały zbiorniki retencyjne; planuje się kanalizację - kaskadę górnego biegu (pod Krakowem częściowo realizowaną) i kaskadę biegu dolnego o 7 stopniach wodnych (Wyszogród, Płock, Ciechocinek, Solec Kujawski, Chełmno, Opalenica, Tczew); w biegu środk. trwa regulacja; przeciwni regulacji są ekolodzy, ich zdaniem hydrotechnika zniszczy unikatową w Europie przyrodę rzeki; rocznie spływa do Zat. Gdańskiej ok. 2,2 mln m3 rzecznego rumowiska, po powodziach znacznie więcej; czystość jest kontrolowana na 894 km rzeki: 93% wód jest zanieczyszczonych nadmiernie, 7% między Radomką i Świdrem ma III klasę czystości; w górnym biegu kopalnie węgla kamiennego odprowadzają do W. wody z ok. 5 tys. t soli; lewobrzeżna Warszawa wlewa z kanalizacji 200 mln m3 ścieków rocznie.
TORUŃSKO-EBERSWALDZKA PRADOLINA, LUBELSKIE WOJEWÓDZTWO, DŁUBNIA, WIEPRZ, USZWICA, MAŁOPOLSKA, ŚWIDER, LIPIEŃ, DRWĘCA, WIŚLANIE