inaczej rewolucja ang. (1641-58), konflikt wewn. w Anglii spowodowany walką opozycji parlamentarnej i rel. ( purytanie) z absolutystycznymi dążeniami Karola I. Po stronie parlamentu stanęła tzw. nowa szlachta (gentry), bogaci dzierżawcy (yeomen), mieszczaństwo miast ang. Po stronie króla większość starej arystokracji i wielcy finansiści korzystający z monopoli król. Podziały te występowały w każdym hrabstwie i mieście, ale zaangażowanie polit. dotyczyło mniejszości społeczeństwa. W 1641 król po wybuchu powstania w Szkocji został zmuszony do zwołania parlamentu, który przystąpił do ataku na politykę król. Stracono najważniejszych doradców Karola I. W 1642 władca zdecydował się na rozpoczęcie działań wojennych. Do 1645 mimo uzyskania poparcia Szkotów parlament nie był w stanie pokonać armii Karola I. Dopiero po powołaniu Armii Nowego Wzoru (1645) z O. Cromwellem i Th. Fairfaxem na czele udało się zniszczyć armię król. pod Naseby. W 1647 Szkoci wydali parlamentowi Karola, który 30 I 1649 został stracony. W ciągu dalszych wojen (1649-52) Cromwell pokonał Szkotów i Irlandczyków. W 1653 Cromwell został mianowany lordem-protektorem, które to stanowisko piastował do śmierci (1658). Po jego śmierci nastąpiła restytucja monarchii (1660).
- ANGIELSKI TEATR, początki średniowiecznego...
- WOJNA DWÓCH RÓŻ, wojna domowa w 1455-85...
- REWOLUCJA ANGIELSKA 1640-60, przewrót polityczny,...