(1050-1106)
król Niemiec z dyn. salijskiej od 1056, cesarz od 1084. W czasie sporu o inwestyturę początkowo zlekceważył papieża, ogłaszając pozbawienie go tronu. W odpowiedzi papież rzucił na niego klątwę, co dało opozycji w Niemczech szansę detronizacji samego H. IV. Aby temu zapobiec, w 1077 upokorzył się w Canossie przed papieżem, uzyskał zdjęcie klątwy, rozprawił się z opozycją niem., wreszcie wystąpił przeciw papieżowi. Nie zdobył wprawdzie Rzymu, ale zmusił Grzegorza VII do opuszczenia miasta i obwołał antypapieża. Prowadził następnie walkę z następcami Grzegorza VII i opozycją niem., ostatecznie poniósł klęskę i abdykował na rzecz swojego syna.