Pochodzenia stragogermańskiego, od słowa heim (dom) i richi (bogaty, potężny). Oznacza: właściciel wielkiego, bogatego domu lub władca bogatego kraju. Imię niegdyś bardzo popularne — nosiło je 7 cesarzy i królów niemieckich, 8 królów angielskich, 4 królów francuskich i 1 polski W Polsce notowane od XII w. w różnych wariantach: Andricus, Anricus, Enricus, Hainrich, Hajdrych, Hajnrich, Hajnrych, Hajnryk, Hajrych, Handrych, Hanricus, Heidrich, Heindricus, Heidrych, Heinrich, Heinricht, Heinrych, Hendrich, Handricus, Hendrych, Henrich, Henrik. ZDROBNIENIA: Heniek, Henio, Heniu, Heniuś, Henryczek, Henryś. OBCE FORMY: Henricus (łac.), Harry, Harrison, Henry, Hendrick (ang.), Heinrich, Henrik (niem.), Henri (fr.), Enrique, Enriquez (hiszp.), Enrico, Arrigo (wł.), Genrih (ros.), Jindřich, Hynek, Jindra, Jindřiška (czes.), Henrich, Enrik, Hynek (słowac.), Henrih, Henrik, Heno, Henko (połud.-słow.), Enrikas, Henrikas, Henrichas (litew.), Aalto, Heikki, Henrikki (fin.). Forma żeńska: Henryka.
NAZWISKA:
Hajdrych, Hajndrych, Hajnrych, Hajnrychowski, Handrychowski, Handrysiewicz, Handrysz, Hanrych, Hanryk, Heidrick, Heinrich, Heinrichowski, Heinrych, Heinrychowski, Heinrykowski, Heintze, Hejndrych, Hejnrych, Hendrik, Hendrych, Hendrychowski, Hendrycki, Hendrykowski, Hennig, Henning, Henrych, Henrykiewicz, Henrykowski, Henrysiak, Henryszewski.
PATRON:
Św. Henryk II, cesarz niemiecki. Większość swego życia poświęcił na umacnianie chrześcijaństwa, budowę kościołów i szpitali. Zmarł 14 lipca 1024 r., papież Eugeniusz III zaliczył go w poczet świętych w roku 1145. (Wspomnienie 14 lipca).Św. Henryk, patron Finlandii. Został okrutnie zamordowany w 1160 roku. (Wspomnienie 19. stycznia).Św. Henryk Wolpole i św. Henryk Morse, obaj należą do 40 Męczenników Angielskich (XVI/XVII w.). (Wspólne wspomnienie wszystkich obchodzi się 4 maja).Św. Henryk de Osso de Cervello, katecheta hiszpański (1840). Kanonizowany przez papieża Jana Pawła II w 1993 roku. (Wspomnienie 27 stycznia).
ZNANE POSTACIE:
Henryk, książę sandomierski, syn Bolesława Krzywoustego (ok. 1130–18 X 1166). Henryk Brodaty, książę wrocławski, a następnie krakowski (ok. 1168–19 III 1238). Henryk Pobożny, książę krakowski i wielkopolski (ok. 1200–9 IV 1241). Henryk III Walezy, król pol. (19 IX 1551–2 VIII 1589). Henryk Firlej, prymas Polski (1574–25 II 1626). Henry Purcell, kompozytor ang. (1659–21 XI 1695). Henry Saint John, wicehr. Bolingbroke, ang. polityk i filozof (16 IX 1678–12 XII 1751). Jan Henryk Dąbrowski, generał, twórca Legionów Polskich we Włoszech (2 VIII 1755–6 VI 1818). Henri Stendhal, właśc. Henri Beyle, pisarz fr. (23 I 1783–23 III 1842). Henryk Marconi, architekt Warszawy (7 I 1792–21 II 1863). Niels Henrik Abel, matematyk norw. (5 VIII 1802–6 IV 1829). Heinrich Daniel Ruhmkorff, fr. konstruktor pochodz. niem. (15 I 1803–20 XII 1877). Henryk Michał Kamieński (Filaret Prawdowski), pisarz pol. (24 II 1813–9 I 1865). Henri Frederic Amiel, filozof szwajc. (27 IX 1821–11 V 1881). Henryk Hipolit Rodakowski, malarz pol. (9 VII 1823–28 XII 1894). Henryk Ibsen, norw. dramatopisarz (20 III 1828–23 V 1906). Henryk Wieniawski, pol. kompozytor i skrzypek (10 VII 1835–31 III 1880). Henry Adams, amer. historyk i powieściopisarz (16 II 1838–27 III 1918). Henryk Siemiradzki, malarz pol. (24 X 1843–23 VIII 1902). Henri Rousseau, malarz fr. (21 V 1844–2 IX 1910). Henryk Sienkiewicz, pisarz pol. (5 V 1846–15 XI 1916). Henri Bergson, filozof fr., laureat Nagrody Nobla 1927 (18 X 1859–4 I 1941). Henry O, O’Henry, właśc. William Sydney Porter, amer. nowelista (11 IX 1862–5 VI 1910). Henry Ford, amer. przemysłowiec, otworzył pierwszą na świecie taśmę produkcyjną w fabryce samochodów (Model-T/90) (30 VII 1863–7 IV 1947). Henri Toulouse-Lautrec, właśc. Henri-Marie-Raymonde de Toulouse-Lautrec-Monfa, malarz fr. i grafik (24 XI 1864–9 IX 1901). Enrique Granados, kompozytor hiszp. (27 VII 1867–24 III 1916). Henri Matisse, malarz fr. (31 XII 1869–3 XI 1954). Henryk Melcer, pol. pianista i kompozytor (21 IX 1869–18 IV 1928). Henryk Bronisław Arctowski, pol. geograf i podróżnik (15 VII 1871–21 II 1958). Enrico Caruso, wł. tenor (27 II 1873–2 VIII 1921). Henri Édouard Prosper Breuil, archeolog fr. (28 II 1877–14 VIII 1961). Harry Baur, aktor fr. (ur. 1880). Henryk Raabe, zoolog, pierwszy rektor uniw. w Lublinie (17 XI 1882–28 I 1951). Aalto (Henryk) Alvar, fiń. architekt i projektant (ur. 1889). Henryk Stażewski, pol. malarz i grafik (1894–1988). Henryk Dobrzański (major Hubal), dowódca pierwsz. partyzanckiej jednostki w Polsce (22 VI 1897–30 IV 1940). Henry Moor, ang. rzeźbiarz (30 VII 1898–31 VIII 1986). Henryk Sucharski, pol. major, dowódca obrony Westerplatte (12 XI 1898–30 VIII 1946). Enrico Fermi, amer. fizyk pochodz. wł., laureat Nagrody Nobla (29 IX 1901–28 XI 1954). Henryk Wars (Warszawski), kompozytor pol. (1902–1977). Bing Crosby (Harry Lilli), amer. aktor i piosenkarz (2 V 1904–14 X 1977). Henry Fonda, amer. aktor filmowy (16 V 1905–12 VIII 1982). Henri Georges Cluzot, fr. reżyser filmowy (ur. 1907). Henryk Borowski, aktor pol. (10 II 1910–13 XI 1991). Henryk Musiałowicz, malarz pol. (ur. 1914). Henryk Tomaszewski, grafik pol. (ur. 1914). Heinrich Theodor Böll, pisarz niem. (21 XII 1917–16 VII 1985). Henri Vernevil, reżyser amer. (ur. 1920). Henryk Debich, dyrygent pol., kompozytor, aranżer (18 I 1921–4 VII 2001). Enrico Berlinguer, wł. przywódca komunist. (25 V 1922–11 VI 1984). Henryk Bąk, aktor pol. (1923–1987). Henryk Czyż, dyrygent i kompozytor pol. (16 VI 1923–13 I 2003). Henryk Jaskuła, żeglarz pol. (ur. 22 X 1923). Abp Henryk Józef Muszyński, metropolita gnieźnieński (ur. 20 III 1933). Henryk Bereza, pisarz pol. (ur. 28 X 1926). Kard. Henryk Gulbinowicz, metropolita wrocławski (ur. 17 X 1928). Henryk Albin Lula, rzeźbiarz pol. (ur. 1930). Henryk Samsonowicz, historyk pol. (ur. 23 I 1930). Henryk Bardijewski, pisarz pol. (ur. 7 I 1932). Henryk Mikołaj Górecki, kompozytor pol. (ur. 6 XII 1933). Henryk Bednarski, socjolog pol. (ur. 1934). Harrison Birtwistle, ang. kompozytor awangard. (ur. 15 VII 1934). Henryk Bista, aktor pol. (12 III 1934–8 X 1997). Henryk Bielski, pol. reżyser film. (ur. 1935). Henryk Wujec, pol. polityk (ur. 1 I 1941). Harrison Ford, amer. aktor filmowy (ur. 13 VII 1942). Henryk Waniek, pol. malarz, pisarz (ur. 1942). Henryk Biskup, ks. teolog pol. (ur. 1948).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Biedny Henryk, poemat H. von Aue (ok. 1195). Henryk IV i Życie Henryka V, tragedie W. Shakespeare’a (1598–1600). Henryk VIII, sztuka W. Shakespeare’a i J. Fletchera (1613). Henryk Brulard z powieści Życie Henryka Brularda H. Stendhala. Henryk de Marsay z licznych powieści H. Balzaca. Harry Haller z powieści Wilk stepowy H. Hesse (1927). Hrabia Henryk z dramatu Nie-Boska komedia Z. Krasińskiego (1835). Henryk Ofterdingen, tytułowy bohater powieści Novalisa. Henryk Smith z powieści A. de Musseta Spowiedź dziecięcia wieku. Henryk Lukasz z powieści Przygody dobrego wojaka Szwejka J. Haška (1921–23). Henry Merrivale, bohater kilku powieści kryminalnych J.D. Cara. Henry Higgins z komedii Pigmalion G.B. Shawa (1912). Harry Jekyll z opowiadania Dziwna historia Dra Jekylla i Mr Hyde’a R.L. Stevensona (1886). Henryk Wotton z powieści O. Wilde’a Portret Doriana Graya (1890). Henryk z powieści P.H. Fvala Kawaler de Lagardre (1858). Henryk z komedii W. Perzyńskiego Lekkomyślna siostra (1904). Henryk z powieści grozy Frankenstein czyli Nowoczesny Prometeusz M. Wollstonecraft Shelley. Henryk von Hertenstein z powieści W. Berenta Próchno (1903). Henry Fryderyk z powieści Pożegnanie z bronią E. Hemingwaya (1929). Henryk z dramatu Ślub W. Gombrowicza (1944–47). Henryk VIII, sztuka L. Pirandella. Henry Scobie z powieści Sedno sprawy G. Greene’a. Henryk Nowak z powieści Zły L. Tyrmanda (1955). Harry Angstrom z powieści Uciekaj, Króliku J. Updike’a. Henryk Foster z powieści A. Huxleya Nowy, wspaniały świat (1932).
NA EKRANIE:
Ekranizacja sztuki Henryk V w. Shakespeare’a w reż. L. Oliviera (1944), główną rolę grał sam reżyser. Film Prywatne życie Henryka VIII wg sztuki W. Shakespear’a w reż. A. Kordy (1933), w roli króla Henryka wystąpił Charles Laughton. Ekranizacja pow. Spowiedź dziecięcia wieku A. de Musseta w reż. M. Nowickiego (1985). Ekranizacje pow. Pożegnanie z bronią E. Hemingwaya: w reż. F. Borzage’a (1933) rolę Henryka Frederica odtwarzał Gary Cooper, a w reż. Ch. Vidora (1957) — Rock Hudson. Filmy wg komedii Pigmalion G.B. Shawa: rolę Henry’ego Higginsa w wersji z 1938 r. grał Leslie Howard, a w musicalu My Fair Lady w reż. G. Cukora (1964) — Rex Harrison. Ekranizacja powieści Uciekaj, Króliku J. Updike’a w reż. J. Smighta (1970), rolę Harry’ego grał James Caan. Ekranizacje pow. Dziwna historia Dra Jekylla i Mr Hyde’a R.L. Stevensona: rolę Jekylla-Hyde’a (Harry’ego-Edwarda) w reż. J.S. Robertsona (1920) grał John Barrymore, w reż. R. Mamouliana (1932) — Frederic March, a w reż. D. Wickela (1990) — Michael Caine. Ekranizacje pow. P.H. Fvala Kawaler de Lagardre: rolę tytułową w reż. J. Delannoya odtwarzał Pierre Blanchar, w reż. A. Hunebelle’a (Garbus, 1959) Jean Marais, a w reż. Ph. de Broca (Na ostrzu szpady, 1997) — Daniel Auteil. Ekranizacja powieści O. Wilde’a Portret Doriana Graya w reż. A. Lewina (1945), w roli Henryka — George Sanders. Film Przejrzeć Harry’ego w reż. W. Allena (1997), rolę Harry’ego Blocka odtwarzał sam reżyser. Film Harry Potter i kamień filozoficzny w reż. Ch. Columbusa (2001).
PRZYSLOWIA:
Rex Henricus spłatał Polsce psikus.(o Henryku Walezjuszu, który 19 VI 1574 r. potajemnie opuścił Polskę)Od świętego Henryka noc umyka,@Opis Next:a Najświętsza Rodzina już sporo dnia przyda.
W POEZJI:
Byłeś mi zawsze cesarzem, wodzem lub rozbójnikiem,czymś uwielbionym, groźnym, bliskim dla serca i dzikim.Byłeś wysoki, barczysty, silny jak Goliat lecz blady...O tobie ręka dziecka pisała najpierwsze ballady.Kazimiera Iłłakowiczówna, „Henryk”
AFORYZM:
Henryk zapowiada mamie, że gdy podrośnie pisarzem zostanie.
HENRYK
Wielka księga imion