w staroż. kraj obejmujący terytorium dzisiejszego Iranu, zasiedlany od końca II tys. p.n.e. przez plemiona Persów na pd. i Medów na pn. zakładających tam później własne państwa. Początkowo przeważali Medowie i w skład ich państwa weszło państwo Persów, rządzone przez dyn. Achemenidów. Za panowania Cyrusa II Starszego w poł. VI w. p.n.e. państwo Persów uniezależniło się i opanowało państwo Medów, a po podbojach w końcu VI w. p.n.e. obejmowało terytoria od Azji Mniejszej i Egiptu aż po dolinę Indusu. Organizacja państwa była dziełem Dariusza I Wielkiego. Na czele stał "król królów", podlegali mu naczelnicy jednostek terytorialnych - satrapowie, łączność z nimi zapewniali królowi urzędnicy podróżujący po całym państwie (tzw. oczy i uszy królewskie). Nie niweczono lokalnych królestw, lecz włączano je w system administracji państwa, współpracowano z lokalną arystokracją. W IV w. upadek ekon. Persji ułatwił jej podbój przez Aleksandra Wielkiego. Jego spadkobierców (dyn. Seleucydów) zastąpili w II w. p.n.e. Partowie, których z kolei w 226 n.e. obalili twórcy państwa nowoperskiego z dyn. Sassanidów. W sferze religii rozwinął się zoroastryzm. W VII w. P. zajęli Arabowie.
- PERSJA, kraj w Azji płd.-zachodniej...
- IRAN, Islamska Republika Iranu,...
- zoroastryzm, nauka Zaratustry, oficjalna...