(PPS)
partia robotn. powołana 21 XI 1892 w Paryżu na zjeździe grup socjalist. pod przewodnictwem B. Limanowskiego; wówczas też sformułowano zasady ideowo-polit., na czoło wysunięto walkę o niepodległość Polski, wiążąc tę walkę z dążeniem do polepszenia sytuacji ekon. robotników i uzyskania swobód polit.; od 1893 PPS podjęła podziemną działalność w kraju, gł. w zaborze ros.; początkowo PPS była organizacją kadrową, działała wśród robotników i inteligencji; w 1904 wyłoniły się dwie frakcje: "starzy" (J. Piłsudski, W. Jodko-Narkiewicz, L. Wasilewski, F. Perl) opowiedzieli się za walką o niepodległą i demokr. Polskę; "młodzi" (M. Koszutska, T. Rechniewski, H. Walewski) stawiali na masową walkę ekon.-polit. proletariatu, opowiadali się za wyzwoleniem społ. i nar. osiągniętym w wyniku zwycięstwa rewolucji w Europie; PPS odegrała ważną rolę w rewolucji 1905-06, nastąpił wzrost liczebny do ok. 50 tys.; nękana represjami przez władze carskie organizowała strajki ekon., wiece i demonstracje; 1906 nastąpił rozłam na PPS-Lewicę i PPS-Frakcję Rewolucyjną, która skoncentrowała się na działalności Organizacji Bojowej PPS, w 1913 nastąpił kolejny rozłam na PPS i PPS-Opozycję; w VIII 1914 doszło do połączenia się dwóch odłamów. W 1918 PPS wszystkich zaborów zjednoczyły się i poparły tworzenie nowej Polski, opowiadając się w niej za stopniowymi reformami. W 1926 poparła przewrót majowy, ale potem w opozycji wobec sanacji, w 1929 uczestniczy w Centrolewie. W czasie II wojny świat. działa do VII 1945 pod kryptonimem Wolność - Równość - Niepodległość (stąd często zwana PPS-WRN). Weszła też do rządu RP na uchodźstwie. Jej lewica utworzyła RPPS i od 1944 współpracowała z PPR. W XII 1948 zgodziła się na zjednoczenie z PPR w PZPR. Odbudowana w konspiracji 1987, od 1990 legalna w Rzeczpospolitej Polskiej.
- Polska Partia Socjalistyczna-Lewica, partia zał. w 1906 po...
- POLSKA PARTIA SOCJALISTYCZNA, PPS
- POLSKA PARTIA SOCJALISTYCZNA PROLETARIAT, .