państwo niem. istniejące w latach 1525-1947. Powstało jako księstwo z państwa Zakonu Krzyżackiego (tzw. sekularyzacja Prus) po przejściu wielkiego mistrza Albrechta Hohenzollerna na wiarę luterańską. Książę ten złożył hołd królowi pol., co symbolizowało, że księstwo stało się lennem Polski. Od 1618 pod władzą elektorów Brandenburgii. Za Fryderyka Wilhelma, wielkiego elektora, uzyskało część Pomorza; w 1657 w zamian za pomoc w wojnie ze Szwecją na mocy traktatów welawsko-bydgoskich P. przestały być polskim lennem. W 1701 r. książę-elektor Fryderyk III ogłosił się "królem w Prusiech". Król P. Fryderyk Wilhelm I dał następnie gosp. podstawy potęgi Królestwa P. Za największego władcę P. uważany jest Fryderyk II, który zdobył dla P. Śląsk ( wojna o sukcesję austriacką) i wzbogacił P. o ziemie uzyskane w I rozbiorze Polski. Potem P. uzyskały jeszcze centralne ziemie pol. w II i III rozbiorze. Klęska w bitwie pod Jeną 1806 załamuje czasowo potęgę P. Jednak już w 1813 aktywnie uczestniczą one w walce z Napoleonem, za co na kongresie wiedeńskim 1815 odzyskują Poznańskie, dostają też prowincję saską, a zwł. bogate Nadrenię i Westfalię. W rewolucji 1848 Fryderyk Wilhelm IV nadaje P. konstytucję. Dzięki O. Bismarckowi po wojnach z Danią, Austrią i Francją w 1871 P. jednoczą ponownie Rzeszę Niemiecką pod swoim przywództwem i odgrywają w niej rolę dominującą. Królestwo Pruskie istnieje jednak nadal stanowiąc człon Rzeszy. Prowadzi własną politykę wewn., co odczuwają zwł. takie mniejszości nar. jak Polacy. Od rewolucji niem. 1918 P. stają się wolnym krajem (Landem) w ramach Rzeszy i otrzymują demokr. konstytucję. Po 1933 stopniowo praktycznie wcielone do Rzeszy. Formalnie zlikwidowane przez mocarstwa okupacyjne 1947.
Prusy
Historia