unia pol.-litew. zawarta w 1569 w Lublinie. Do zawarcia unii realnej z Litwą dążyła szlachta pol. pragnąc osłabić pozycję magnaterii litew. Wielkie rody litew. występowały przeciw idei unii, a zwł. przeniesieniu na szlachtę litew. praw i wolności pol. Hasło unii wysunął ruch egzekucyjny w 1 poł. XVI w. Początkowo dwaj ostatni Jagiellonowie występowali przeciw projektom szlacheckim, dopiero niepowodzenia litew. w wojnie inflanckiej i zagrożenie moskiewskie zmusiło Zygmunta Augusta do zmiany stanowiska. Wspólnym naciskiem posłów pol. i króla zmuszono senatorów litew. do zawarcia unii. Do Polski wcielono wówczas Podlasie, Wołyń, Kijowszczyznę. Polska i Litwa tworzyły odtąd jedną Rzeczypospolitę Obojga Narodów, której władca wybierany był na wspólnej elekcji. Wspólne miały być też sejm, senat, polityka zagr., moneta, ale oddzielne centralne urzędy ministerialne, wojsko i skarb. Unia w tym kształcie przetrwała do Konstytucji 3 maja (1791).
- LUBELSKA UNIA, unia państwowa i...
- UNIA LUBELSKA 1569, .
- unia, skutki zawiązania unii...