(1904-05)
o panowanie na Dalekim Wsch. spowodowana była konfliktem interesów w Korei i Chinach; wojnę rozpoczął 9 II 1904 niespodziewany atak jap. na flotę ros. w Port Arthur. Pod jego wrażeniem car Mikołaj II wypowiedział wojnę Japonii (10 II). W.r.-j. wykazała olbrzymie trudności logistyczne w przerzuceniu odpowiedniej liczby wojska do Azji Wsch., nieudolność i skorumpowanie dowództwa ros. i słabość państwa carów, natomiast zaimponowała całemu światu siłą Japonia; Japończycy, zablokowawszy flotę ros., skoncentrowali swoje siły lądowe w Mandżurii i na płw. Liaotung. Rosjanie ponosili klęski w Mandżurii (pod Liaojanem VIII 1904); 2 I 1905 padł Port Arthur, a wielka bitwa pod Mukdenem (19 II - 10 III) zakończyła się przegraną wojsk ros.; klęska floty ros.w bitwie pod Cuszimą (27-28 V 1905) przesądziła o losach wojny, tym bardziej że w Rosji już wybuchła rewolucja i dalsze prowadzenie działań wojennych stawało się niemożliwe. Zawarty (5 IX 1905) dzięki pośrednictwu USA pokój w Portsmouth dał Japonii płw. Liaotung z Port Arthur, pd. Sachalin i wolną rękę w Korei.
- ROSYJSKO-JAPOŃSKA WOJNA, konflikt między a...
- MANDŻURIA, Manczou