(1861-65)
wojna domowa w Stanach Zjedn. miedzy uprzemysłowionymi stanami Północy (Unia) a stanami Południa ( Konfederacja 5.), spowodowana secesją liczących na pomoc Anglii stanów pd. (4 II 1861) i rozpoczęta atakiem ich wojsk (12 IV) na Fort Sumter; po początkowych sukcesach wojsk Południa (dowodzonych przez gen. T. Jacksona i R. Lee) przewagę w wojnie zaczęła uzyskiwać Północ, która górowała liczbą ludności oraz zasobami materiałowymi; Anglia wbrew nadziejom konfederatów z przyczyn wewn. nie zdecydowała się na ich wsparcie militarne. Zniesienie niewolnictwa przez A. Lincolna (proklamacja z 22 IX 1863, weszła w życie 1 I 1863) nadało wojnie prowadzonej przez Północ wielkie cele humanitarne; od klęski pod Getysburgiem (1-3 VII 1863), największej w tej wojnie, oraz prawie równoczesnego zdobycia przez Unię pełnej kontroli nad Missisipi (zdobycie przez gen. Granta Vicksburga), Konfederacja musiała się ograniczyć do defensywy. W III 1864 głównodowodzącym wojskami Unii został gen. U.S. Grant; gen. W. Sherman podjął natomiast w IX 1864 marsz z Tennessee do Savannah, ponownie rozdzielając siły Konfederacji, a przy okazji potwornie niszcząc tereny przeciwnika. Będąc w beznadziejnej sytuacji 9 IV 1865 pod Appomattox gen. Lee podpisał akt kapitulacji Południa.
- SECESYJNA WOJNA, ang. Civil War, także...
- WOJNA Z TERRORYZMEM, Globalna Wojna z Terroryzmem...
- WUJ TOM, tytułowy bohater powieści...