podstawowy zespół komputera cyfrowego wykonujący m.in. elementarne operacje (rozkazy) arytmetyczne (np. dodawanie) oraz logiczne (np. porównywanie liczb); w jego skład, oprócz układu arytmetyczno-logicznego wchodzą zwykle: układ sterowania (zawiadujący pracą p. i innych elementów komputera), układy do przetwarzania i pamiętania informacji (tzw. rejestry), układy do komunikacji z urządzeniami zewn. współpracującymi z komputerem, przy czym komunikacja ta odbywa się najczęściej poprzez magistrale: danych, adresową i sterowania; p. pracuje w takt impulsów pochodzących z układu zw. zegarem; częstotliwość pracy p., decydująca w dużym stopniu o szybkości pracy komputera, w miarę rozwoju techniki stale zwiększa się. Obecnie większość p. budowana jest z układów scalonych o dużym stopniu scalenia i nosi nazwę mikroprocesorów; mikrop. konstruuje się jako monolityczne (w formie jednego układu scalonego) lub jako modułowe, składające się z wielu układów scalonych dobieranych pod kątem określonych zastosowań; w najbardziej wydajnych superkomputerach stosuje się wiele p., nawet kilka tysięcy (np. w komputerze Intel XP/SI40 jest ich 3680). Poza komputerami p. znajdują także zastosowanie jako podstawowe elementy układów sterujących urządzeniami technicznymi, np. robotami, automatycznymi liniami technologicznymi, urządzeniami kontrolnymi pojazdów i rakiet, w sprzęcie gospodarstwa domowego, telekomunikacji itp. Pierwszy mikrop. (4-bitowy, oznaczony numerem 4004) wyprodukowała 1971 firma Intel; jest ona obecnie, obok firmy Motorola, największym producentem mikroprocesorów.
PROCESOR
Komputery
EMULACJA, CZĘSTOTLIWOŚĆ TAKTOWANIA ZEGARA, TERMINAL, PENTIUM, PROGRAMOWANIA JĘZYKI, PAMIĘĆ PODRĘCZNA, PROCESOR O ZREDUKOWANEJ LIŚCIE ROZKAZÓW, MIPS, PROCESOR O ZŁOŻONEJ LIŚCIE ROZKAZÓW, STEROWANIA UKŁAD