w technice przetwarzania danych ciąg powiązanych logicznie instrukcji i deklaracji stanowiący zapis algorytmu danego zadania sporządzony w określonym języku lub językach programowania w celu wykonania tego zadania przez komputer; p. dzieli się na systemowe (oprogramowanie systemowe) i użytkowe; p. systemowe zarządzają całym systemem komputerowym i umożliwiają pracę p. użytkowych, które wykonują zadania użytkownika. Zarządzanie systemem i jego współpracą z urządzeniami zewn. wymaga stosowania wielu p. tworzących łącznie tzw. system operacyjny (np. DOS, Unix, Windows, OS). P. modyfikujące i rozszerzające funkcje systemu operacyjnego tworzą tzw. środowisko operacyjne; mogą zawierać dodatkowo programy zwane akcesoriami, np. kalkulator, zegar, prosty edytor, p. graficzny itp.; najbardziej znanym środowiskiem operacyjnym jest p. Windows. W celu ułatwienia komunikacji użytkownika z komputerem i uproszczenia obsługi, a także usprawnienia pracy systemu operacyjnego, stosuje się p. narzędziowe i usługowe, do których należą m.in. p. uruchomieniowe, diagnostyczne (do wykrywania i wyjaśniania przyczyn defektów sprzętu komputerowego i oprogramowania), sortujące, archiwizujące, tworzące i usuwające pliki, wprowadzające i wyprowadzające dane; p. tego typu rezydują stale w pamięci operacyjnej komputera i przejmują częściowo funkcje systemu operacyjnego (np. p. typu Norton), i noszą nazwę p. nakładkowych. Współpracę komputera z urządzeniami zewn. umożliwiają p. obsługi urządzeń (ang. driver, handler). P. umieszczony na stałe w pamięci operacyjnej nazywa się p. rezydentnym. Zwykle w pamięci stałej umieszcza się p. inicjujący, którego zadaniem jest spowodowanie załadowania do tej pamięci innego, większego p., np. systemu operacyjnego. Zazwyczaj najczęściej używane procedury, funkcje (obejmujące np. algorytmy numeryczne, statystyczne, operacje graficzne) przygotowuje się w formie oddzielnych p., które mogą być dołączane do p. użytkowych; nazywane są one p. bibliotecznymi lub w skrócie bibliotekami. Z punktu widzenia możliwości funkcjonalnych wśród p. użytkowych można wyróżnić: p. redagowania tekstów, zw. edytorami tekstu (np. Word, Chi Writer, Word Perfect, Tag); p. obsługi baz danych (np. dBase, Access); p. obliczeń tablicowych, zw. też p. kalkulacyjnymi (np. Lotus, Excel); p. do prac graficznych (np. CorelDRAW); p. matematyczne, zwykle z możliwością graficznej prezentacji wyników obliczeń (np. Eureka, Mathematica, MathLab, Statgraphics, Statistica); dalsza klasyfikacja nie jest jednoznaczna, gdyż obejmuje p. łączące w sobie kilka funkcji użytkowych, np. pakiety zintegrowane obejmujące redagowanie tekstów + bazy danych + grafikę (np. p. Symphony, Framework), p. wydawnicze (ang. Desk Top Publishing Programmes) do łamania i składania tekstów, wstawiania zdjęć i grafiki itp., p. nazywane systemami doradczymi (Expert Systems), wspomagające podejmowanie decyzji, p. wchodzące w skład systemów komputerowego wspomagania: projektowania (CAD), wytwarzania CAM (ang. Computer Aided Manufacturing), prac inżynierskich CAE (ang. Computer Aided Engineering), planowania i analizy eksperymentu CADEX (ang. Computer Aided Design and Analysis of Experiments); dużą grupę tworzą p. biurowe przeznaczone np. dla księgowości, gospodarki magazynowej, działów personalnych itp., a także p. edukacyjne (korepetytorskie, symulacyjne i demonstracyjne). Kolejne ulepszone wersje danego p. określa się nazwą upgrade - zwykle legalnym użytkownikom tego p. oferowane są po niższej cenie. Szereg specjalizowanych p. stosuje się jako narzędzia w procesie programowania. Poza standardowymi p. użytkowymi, do rozwiązywania specyficznych zadań stosowane są p. tworzone indywidualnie przez użytkowników.
- program, (progra m)
- wykonanie programu, ( program execution ,...
- tlumaczenie programu, ( program parsing )