pierwsze kroki pod koniec XIX w., po próbach T. Edisona, któremu przypisuje się wprowadzenie na rynek pierwszego filmu, a właściwie aparatu umożliwiającego oglądanie szybkiego następstwa mikrofotografii ułożonych wokół szklanego cylindra; pierwsze dzieło filmowe stworzył E.S. Porter (Napad na ekspres), a za pierwszego producenta filmu niemego uchodzi D.W. Griffith, który używał kamery tylko na czas żywej akcji, udoskonalił montaż i zbliżenie, eksperymentował ze światłem, stosował filtry w celu osiągnięcia unikatowych ujęć; wychował też grupę aktorów, m.in. późniejsze gwiazdy: M. Pickford, L. Barrymore, L. Gish. Od 1908 ważnym ośr. produkcji filmowej stało się Hollywood, tu wykreowano western, burleskę i komedię, a światowy rozgłos zyskali ich twórcy i odtwórcy: T. Mix (western), Ch. Chaplin, B. Keaton, H. Lloyd. Od pocz. lat 20. produkcji zaczęły nadawać ton koncerny monopolizujące przem. filmowy i ograniczające swobodę reżyserską: Metro Pictures Corp., Goldwyn Company, Mayer Pictures - później połączone w Metro-Goldwyn-Mayer, Warner Bros Pictures Inc.; Hollywood nieustannie zasilali oryginalni twórcy przybywający z Europy, np. M. Stiller, F.W. Murnau, E. Lubitsch; 1929 zał. w Los Angeles Academy of Motion Picture Arts and Sciences, która od 1929 przyznaje nagrody Oscara. Przełomem było wprowadzenie dźwięku, co przyczyniło się do wyodrębnienia nowych gat.: ekranowych rewii i operetek; pojawiło się nowe pokolenie gwiazd: F. Astaire, G. Rogers, R. Valentino, J. Barrymore, C. Bow, N. Shearer. Lata 30. przyniosły rozwój filmów animowanych (W. Disney), gangsterskich (H. Hawks), westernów (J. Ford), dramatów psych. (E. Lubitsch), filmów kryminalnych (A. Hitchcock) i fantastycznych horrorów, np. Dracula, Frankenstein, Mumia; idolami publiczności stali się G. Garbo, M. Dietrich, E.G. Robinson, H. Bogart, K. Hepburn, B. Davis, C. Gable; 1935 zastosowano do produkcji trójkolorowy system Technicolor (Becky Sharp - adaptacja Targowiska póżności); nowe podejście do narracji, montażu i efektów dźwiękowych prezentował O. Welles, z trudem adaptujący się do warunków panujących w Hollywood. II woj. świat. przyniosła rozwój filmu dokumentalnego oraz nasilenie akcentów krytycznych wobec polit. rzeczywistości powojennej; do głosu dochodzi nowe pokolenie twórców - E. Kazan, R. Aldrich i aktorów - M. Brando, M. Monroe, E. Taylor, A. Hepburn, J. Dean, J. Woodward, G. Peck, B. Lancaster, A. Quinn, J. Stewart, P. Newman. Wraz z rozpowszechnieniem się tv w latach 60. zreorganizowano przem. filmowy: obok monumentalnych superprodukcji (Kleopatra, Ben Hur) powstawały niskonakładowe dzieła niezależnych twórców awangardowych; w latach 70. filmy częściej produkowano w naturalnych warunkach, w obrazach pojawiła się problematyka nurtująca młode pokolenie "dzieci kwiatów", rezygnując z ograniczeń cenzuralnych ukazywano w większym stopniu agresywność i brutalność (równocześnie spadło zainteresowanie filmami wojennymi i westernami); koniec lat 70. i pocz. 80. to debiuty S. Spielberga, G. Lucasa, łączących gat. science fiction z tradycyjną baśnią dla dzieci; Spielberg z czasem zastosuje elementy s.f. w filmach przygodowych (cykl o Indianie Jonesie), a wreszcie wykorzysta na wielką skalę animację komputerową (Jurassic Park); inni wyróżniający się reżyserzy to m.in. W. Allen, P. Bogdanovich, M. Scorsese, B. de Palma, D. Byrne, J. Demme, D. Lynch, S. Peckinpah, O. Stone; całkiem odmienny nurt reprezentowali J. Jarmusch, J. Coen; pojawiła się seria rozrachunkowych filmów o wojnie wietnamskiej, filmy sensacyjne opierające fabułę na bohaterach stosujących wsch. sztuki walki; kolejne pokolenie gwiazd to T. Cruise, R. De Niro, H. Ford, J. Foster, T. Hanks, D. Hoffman, D. Moore, A. Pacino, J. Roberts, A. Schwarzenegger, S. Stallone, S. Stone, M. Streep, B. Willis i in. Na przełomie tysiącleci nasiliło się zjawisko ponownego filmowania klasycznych pozycji, które niegdyś cieszyły się powodzeniem (remake) i pospiesznego kręcenia dalszych ciągów bestsellerów kinowych (sequele). Coraz wyraźniejsza staje się tendencja do realizacji wielkich i kosztownych widowisk filmowych (np. Titanic, Władca pierścieni). Od końca lat 70. kinematografia USA zdominowała światową produkcję filmową, stanowiąc ok. 90% repertuaru kin europejskich.
DISNEY Walt, EVANS Linda, POWERS, STEVENS, TATE, TATUM, DMYTRYK Edward, DIETERLE William, FLIP i FLAP, DE NIRO Robert
- STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI MUZYKA PROFESJONALNA, pojawiła się w chwili,...