grupa instrumentów grających bez udziału wykonawcy utwory zakodowane na odpowiednim nośniku (wałku, taśmie lub specjalnym talerzu z twardego papieru). W i.m. WAŁKOWYCH bolce rozmieszczone w ściśle określonym porządku na obwodzie metalowego wałka otwierają dostęp powietrza do piszczałek (katarynka) lub uruchamiają młoteczki uderzające w struny, względnie wprawiają w drgania metalowe zęby odpowiednio strojone (pozytywka); w i.m. TAŚMOWYCH delikatne dźwignie wpadają w dobrane kształtem otwory, uruchamiając wentyle piszczałek (fonola) lub poruszając młoteczki uderzające struny (pianola). W i.m. WYKORZYSTUJĄCYCH STRUMIEŃ POWIETRZA jest ono tłoczone przez niewielkie mieszki poruszane przez ten sam mechanizm (ciężarki, sprężyna, korbka, silnik elektryczny), który wprawia w ruch wałek lub mechanizm przesuwający taśmę. I.m. znane są od czasów starożytnych (Grecja, Bizancjum, Rzym); w XVIII w. rozpowszechnione w Europie; najdoskonalsze mechanizmy konstruowano w XIX w., łącząc je przeważnie z mechanizmami zegarowymi; spośród licznych konstrukcji przetrwały tylko pianole i katarynki; w wersji zabawkowej - pozytywki i miniaturowe carillony.
MECHANICZNE INSTRUMENTY
Instrumenty muzyczne