początkowo rozwijała się pod wpływem kultury bizantyjskiej, najstarsze zabytki w j. staro-cerkiewno-słowiańskim; pierwsze teksty w j. rumuńskim to przetłumaczone pod wpływem husytyzmu fragmenty Biblii (Psałterz ze Scheia, Kodeks z Voronet); 1508 pierwsza książka drukowana (starocerkiewna księga liturgiczna); literatura świecka tej epoki to gł. tłumaczenia tekstów greckich, bizantyjskich i orientalnych (Bajki Ezopa, Księga 1001 nocy); pierwsze wiersze w j. rumuńskim to Psałterz autorstwa Dosoftei (wydrukowany w Polsce 1673); pod koniec XVII w. centrum wydawniczym był klasztor Snagov, gdzie drukowano książki rumuńskie, arabskie, greckie (drukarz Mihai Stefan drukuje nawet pierwsze książki po gruzińsku); 1688 pierwsze pełne tłumaczenie Biblii; liczni kronikarze - Miron Costin (pisał też poezje po polsku), jego syn Nicolae (zbierał legendy i podania ludowe), książę mołdawski D. Cantemir (autor łacińskiej Historii Rumunii, Mołdawii i Imperium Ottomańskiego); XVIII w. przyniósł poezję sentymentalną wzorowaną na Anakreoncie; najwybitniejszy poeta okresu to Alecu Văcărescu (jego ojciec Rădăuti był autorem pierwszej gramatyki j. rumuńskiego); pomnikiem nowego języka są Minei (Żywoty Świętych) wydane 1776-1815 w 15 tomach; pocz. XIX w. to romantyczne ożywienie kulturalne pod wpływem filozofii niem. i literatury franc.; latynizm transylwański wypiera greckie tradycje Wołoszczyzny; Ion Radulescu zakłada pirewsze rumuńskie czasopismo na Wołoszczyźnie, powstają towarzystwa kulturalne (1833 Societate Filarmonică) i zawodowy teatr rumuński; działają poeci (wpływy literatury włoskiej): V. Alecsandri, G. Alexandrescu, C. Negruzzi; polityk i historyk Mihalil Kogălniceanu zakłada czasopismo lit. "Dacia Literară"; w 2. poł. XIX w. działa M. Eminescu, uważany za najwybitniejszego poetę rumuńskiego i jednego z gł. przedstawicieli europejskiej liryki romantycznej; na przełomie XIX i XX w. rozwój realistycznej literatury o silnych akcentach społecznych (I.L. Caragiale - dramat, D. Zamfirescu -proza); w poezji wyróżniali się G. Coşbuc, O. Goga oraz symboliści I. Minulescu i G. Bacovia; po zakończeniu I woj. świat. rozwój prozy realistycznej, tematyka współcz. i wojenna; porusza się także tematy jedności państwowej i rewolucji socjalnej (Liviu Rebreanu, M. Sadoveanu, V. Popa, G.M. Zamfirescu, polityczne powieści D.D. Pătrăscanu); najw. poeci tego czasu to T. Arghezi, I. Barbu, L. Blaga; po II woj. świat. tworzą: M. Banuş, N. Cassian, M.R. Paraschivescu, N. Stanescu, M. Sorescu (poezja), G. Calinescu, Z. Stancu, I.M. Sadoveanu, M. Preda, A. Ivasiuc (proza); w okresie tym l.r. poddana jest silnie dyktatowi polityki: na ogół w sferze formy nie wychodzi poza zalecenia socrealizmu; dopiero rewolucja 1989 daje początek nowym prądom i tematom, choć zbyt wcześnie na ich ocenę.
RUMUŃSKA LITERATURA
Literatura obca
REBREANU, SORESCU, CARAGIALE Ion Luca, NEGRUZZI, CARAGIALE Matei, IVASIUC, STĂNESCU, BALCESCU Nicolae, ALECSANDRI Vasile, ALEXANDRESCU Grigore