Reklama

TYBETAŃSKA SZTUKA

Reklama

ukształtowana pod wpływem sztuki płn.indyjskiej, nepalskiej i chiń., związana ściśle z religią; od V w. p.n.e. do VI w. n.e. w zach. części kraju rozwijała się kultura megalitów; rozwój od VII w. (zjednoczenie plemion tybetańskich, panowanie króla Srong-tsan Gam-po, wprowadzenie buddyzmu), powstają świątynie, klasztory, pałac w Lhasie (VII w.); malowidła ścienne i rzeźby pod wpływem nepalskim, a gł. indyjskim; z tego okresu wyróżnia się inkrustowany klejnotami posąg Buddy w świątyni Dżo-wo-khang-w Lhasie (VII w., dar dla Srong-Tsan Gam-po od jego chińskiej żony); w architekturze wykształcają się stopniowo odrębne cechy (np. odmienne aniżeli w Indiach czy Nepalu formy stupy, zw. czorten); rozwija się rzeźba odlewana w brązie (małe i średniej wielkości figurki o tematyce rel.). Rozkwit sz.t. przypada na XVII-XIX w. (dominują wpływy chiń.); ok. 1694 w Lhasie dla piątego dalajlamy jako zimowa rezydencja wzniesiony zostaje potężny pałac Potala (13 kondygnacji, ponad 1000 sal, liczne kaplice i świątynie zdobione rzeźbami, malowidłami ściennymi, haftowanymi tkaninami dekoracyjnymi, ob. muzeum); w XVIII w. powstaje w Norgbunglinka k. Lhasy tzw. Pałac Klejnotów, letnia rezydencja dalajlamy, dekorowany freskami; wznosi się klasztory, które przybierają często charakter obronny (dNgul-bye, Khirg-se, Se-ra), świątynie (rozbudowa Dżo-wo-khang w Lhasie); architekturę reprezentują też budowle militarne; działalność artyst. skupia się w klasztorach, pałacu dalajlamy i w nielicznych miastach. Rzeźby i płaskorzeźby zdobiące świątynie i pałace wykonywane są w stiuku lub drewnie i polichromowane; w dalszym ciągu rozwija się produkcja małych figurek brązowych o tematyce rel. (popularne wśród kolekcjonerów eur. od XIX w.). Malarstwo, o ściśle określonej formie i zrytualizowanej ikonografii, przejawia się w malowidłach ściennych, tankach (malowanych sztandarach rel.) oraz w miniaturach książkowych; różnorodnością odznacza się ornamentyka. Wysoki poziom osiągnęło rzemiosło artyst. i sztuka zdobnicza (ubiory i stroje rytualne, tkactwo, hafciarstwo, maski, złotnictwo, brązownictwo). Wiele dzieł sztuki i zabytkowych budowli uległo zniszczeniu po zajęciu Tybetu przez ChRL (1959).

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama