(muz. 1)
całokształt zjawisk metrorytmicznych w pojedynczym utworze lub cechujących styl muzyczny (historyczny, autorski); jeden z najważniejszych czynników przeobrażeń stylistycznych w muzyce; w tradycji eur. wyróżnia się: r. swobodną, nie mającą ustalonego schematu przebiegów czasowych, tzn. pozbawioną określonej jednostki miary; r. ustaloną, w której każdy element stanowi część lub wielokrotność jednostki podstawowej oraz r. periodyczną (taktową), w której występuje regularne akcentowanie zawsze tych samych części podstawowego schematu (taktu); układ akcentów jest wyznaczony przez metrum; zróżnicowanie to jest analogiczne do trzech systemów wiersza: intonacyjno-składniowego, sylabicznego i sylabotonicznego (stopowego); w starożytności istniały zasadniczo dwie pierwsze odmiany r., a na r. ustaloną wpływał system tradycyjnych stóp metrycznych występujących w poezji; w średniowieczu zaznaczają się wpływy bliskowsch. monodii chóralnej, nie podporządkowanej europejskiej metryce, ale opartej na powtarzalności tej samej jednostki (chronos protos) łączonej w odpowiednie konfiguracje; w XIV - XVI w. stosuje się r. mensuralną, w której czas trwania przebiegów oznacza się przy pomocy odpowiednich znaków; XVII - XIX w. to okres utrwalenia r. taktowej, od której zaczęli już stopniowo odchodzić twórcy romantyczni (F. Chopin) i impresjoniści (C. Debussy); w neoklasycznym nurcie muzyki współcz. obserwować można próby odnowienia r. periodycznej, z drugiej jednak strony występuje polimetria, stosowanie rytmów pozaeuropejskich, wzorowanie się na śpiewie ptaków (O. Messiaen).