(kult. 2)
forma widowiska estradowego, specyficzna dla kultury amer. końca XIX w.; powstała z połączenia elementów sztuki cyrkowej (akrobacje, żonglerka, klownada), tańca, muzyki (piosenka, muzyka ilustracyjna); poprzedzała powstanie musicalu; wyodrębniła się z tzw. minstrel show (środkowa część, zwana fantasia), jednak nosiła zdecydowanie "biały" charakter; po raz pierwszy określenie v. pojawiło się 1871 w nazwie zespołu "Sargent?s Great Vaudeville Company", występującego w Louisville (stan Kentucky); za twórcę formy v. uważany jest Tony Pastor (Antonio Pastore), który 1866 na nowojorskim Broadwayu otworzył teatrzyk "Variety Theater", prezentujący sztukę estradową dla popularnego odbiorcy; kolejne tego typu lokale ("Music Hall", "Victoria", "Gaiety Theater", "The Majestic", "The Orpheum") powstałe w wielkich miastach amer. tworzyły własne kontraktowe zespoły uprawiające v.; z czasem zaczęły się jednoczyć w ponadregionalne kompanie (circuits), skupiające nawet kilkadziesiąt teatrów centralnych i prowincjonalnych, podległych wspólnemu impresariatowi; zaczęto organizować stałe tournées, polegające na rotacyjnych występach artystów w teatrach należących do danej kompanii.
- VAUDEVILLE, (kult. 1)