H, hydrogenium
pierwiastek chem. rozpoczynający układ okresowy; liczba atom. 1, masa atom. 1,00794, temp. topn. -259,14°C, temp. wrz. -252,5°C, gęstość 0,08987 g/l (0°C, 0,1 MPa); posiada dwa izotopy trwałe 1H (w. lekki) i 2H (w. ciężki, deuter D) oraz 1 promieniotwórczy 3H (tryt T); bezbarwny, bezwonny gaz, najlżejszy ze wszystkich pierwiastków; tworzy cząsteczki dwuatomowe H2 występujące w 2 odmianach: orto- i parawodór; mało aktywny chem. (b. dużą aktywnością odznacza się jedynie wodór atomowy); z tlenem tworzy mieszaniny, które zainicjowane (np. iskrą elektr.) wybuchają; najgwałtowniej spala się w tlenie przy stosunku objętościowym 2:1 (tzw. mieszanina piorunująca), a produktem spalania jest woda; tworzy wiele związków chem., m.in. węglowodory (najliczniejsze), wodę, fluorowcowodory, amoniak, siarkowodór; w przyrodzie w stanie wolnym występuje w b. małych ilościach (w gazach wulkanicznych, atmosferze), w formie związanej - gł. w wodzie, także wodorkach, węglowodorach; stanowi ok. 50% masy Słońca; stosowany do uwodorniania olejów roślinnych (utwardzanie tłuszczów), w syntezie wielu związków org., w palnikach tlenowo-wodorowych; po raz pierwszy otrzymany 1766 przez H. Cavendisha.
- wodór, ( symbol : H), liczba...
- wodór, (H)
- ciężki wodór, deuter.