(łac.) termin określający ogół norm prawa publicznego i prywatnego, a także konkretne uprawnienia; w staroż. Rzymie wyróżniano: i. civile, dotyczące wolnych obywateli (później prawo cywilne); i. gentium, regulujące m.in. stosunki z obcokrajowcami (współcz. prawo narodów, prawo międzynar.); i. honorarium, tworzone przez urzędników, oraz i. novum, połączenie wszystkich poprzednich wskutek działalności ustawodawczej cesarzy.
- IUS GENTIUM, .
- IUS NAUFRAGI, .
- IUS PRIMAE NOCTIS, .