środek represyjny, dolegliwość stosowana przez wymiar sprawiedliwości względem osób, które popełniły przestępstwo lub wykroczenie. K. pierwotnie miała charakter odwetu, często połączona była z okaleczeniem, występowała jako tzw. k. odzwierciedlająca, mająca unaocznić rodzaj popełnionego przestępstwa (np. bluźniercy wyrywano język) lub jako k. talionu, odpłata złem równym czynowi przestępczemu (oko za oko). Dopiero okres oświecenia upowszechnił pogląd, że kara ma mieć charakter resocjalizacyjny. W 2. poł. XX w. ruch praw człowieka (m.in. w związku z licznymi pomyłkami sądowymi oraz ze względów humanitarnych) podważył zasadność najwyższego wymiaru kary w postaci kary śmierci, którą zniesiono we wszystkich państwach Unii Eur. (ale obowiązuje ona np. w 38 z 50 stanów USA, gdzie 2004 wykonano 59 egzekucji); w ilości wydanych wyroków śmierci przodują Chiny (3400) dalej jest Iran (159), Wietnam (64). Aktualny polski kodeks karny (wprowadzony 1998) wyróżnia następujące kary zasadnicze: k. pozbawienia wolności (trwająca najmniej 3 miesiące, najwyżej 15 lat), k. 25 lat pozbawienia wolności i k. dożywotniego pozbawienia wolności, k. ograniczenia wolności od 3 miesięcy do 2 lat i grzywnę. W Polsce zniesiono k. śmierci (od 1988 nie była zresztą wykonywana). Karami dodatkowymi są wg kodeksu karnego: pozbawienie praw publicznych, pozbawienie praw rodzicielskich lub opiekuńczych, zakaz zajmowania określonych stanowisk, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności, zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych lub innych pojazdów, przepadek rzeczy, podanie wyroku do publicznej wiadomości. Wobec nieletnich przestępców stosuje się nie k., ale środki wychowawcze i poprawcze. Sąd wymierza k. według swego uznania, oceniając stopień społecznego niebezpieczeństwa czynu i biorąc pod uwagę cele kary w zakresie społecznego oddziaływania oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego. Sąd uwzględnia w szczególności: rodzaj i rozmiar szkody wyrządzonej przestępstwem, pobudki i sposób działania sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste oraz sposób jego życia przed popełnieniem i zachowanie się po popełnieniu przestępstwa. W wypadkach wskazanych w kk sąd może przekroczyć granice ustawowego zagrożenia: może orzec poniżej jego granic (nadzwyczajne złagodzenie kary) lub powyżej (nadzwyczajne obostrzenie kary). Wykonanie k. następuje niezwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku skazującego. Prezydentowi RP przysługuje prawo łaski (może k. złagodzić lub darować). Oprócz kar przewidzianych w kodeksie istnieją również k. dyscyplinarne, porządkowe, umowne i pieniężne.
- KARA, SYNONIM: degradacja,...
- kara, w wymiarze sprawiedliwości...
- KARA TALIONU, .