Subcomandante, właśc. Rafael Sebastian Guillen Vincent (ur. 1957)
przywódca Indian meksykańskich z Chiapas (ok. 10 mln), wychowanek jezuitów, z wykształcenia filozof; 1984 zamieszkał z Indianami (żyjącymi w tragicznych warunkach, pozbawionymi praw obywatelskich); 1994 zał. i stanął na czele lokalnego powstania kierując Armią Wyzwolenia Nar. im. E. Zapaty (EZLN); III 2001 na czele 100 tys. zbuntowanych Indian przemaszerował przez 12 stanów (3 tys. km), wkroczył do stolicy kraju i spotkał się z prez. Vincentem Foxem, oświadczając: Nie jesteśmy rewolucjonistami, jesteśmy buntownikami; nie dążymy do zdobycia władzy, tylko buntujemy się przeciwko niesprawiedliwości tego społeczeństwa; nie wyjdziemy stąd, póki nie wywalczymy konstytucyjnego uznania praw i kultury Indian; jego żądania tylko po części zostały spełnione: 2001 w Karcie Praw Indian zakazano ich dyskryminacji, nadano im pewną autonomię w dziedzinie gospodarki i kultury, żądania zwrotu ziemi prawowitym mieszkańcom zostały jednak oddalone, a niski materialny poziom życia Indian z Chiapas kontrastuje z resztą kraju.
- MARCOS, Ferdinand (1917-89)
- BOTSARIS Marcos,
- Marcos Ferdinand, (1917-89)