system szkół elementarnych, początkowo dla uboższych uczniów, prowadzonych od XVII w. przez zakon pijarów we Włoszech, od połowy tego stulecia i w Polsce; stopniowo działalność pijarów objęła kolegia (szkoły średnie), po kasacie zakonu jezuitów przejęli większość ich placówek, wzbogacając i unowocześniając proces nauczania; wprowadzono naukę j. ojczystego i rachunków oraz wychowanie obywatelskie (zwł. w Polsce po reformie S. Konarskiego); wzorową placówką było Collegium Nobilium; zlikwidowane w Polsce do poł. XIX w., reaktywowane po 1918; po 1945 jedno liceum (w Krakowie), od 1993 drugie w Warszawie.
STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI, PIJARZY, COLLEGIUM NOBILIUM
- WIŚNIEWSKI, Antoni Jakub (1718-74)...
- Konarski Stanisław, (1700-73)
- Collegium Nobilium, (łac. collegium =...