(1732-98)
król polski 1764-95, obrany przy poparciu Familii (stronnictwo rodziny Czartoryskich, z którymi był przez matkę spokrewniony) i Katarzyny II (wcześniej kochanki); starał się umocnić władzę królewską, popierał reformy Familii i opracowany przez kanclerza Andrzeja Zamoyskiego Zbiór praw sądowych (odrzucony przez sejm); zał. Szkołę Rycerską, wspierał zreformowane szkolnictwo pijarskie i - od 1773 - Komisję Edukacji Nar.; wielce zasłużony dla kultury: zainicjował "Monitora", przyjmował pisarzy i artystów na sławnych obiadach czwartkowych, wspomagał życie teatralne, dokonał przebudowy Zamku Królewskiego w Warszawie i zlecił wybudowanie zespołu Łazienek; przyczynił się do zakładania manufaktur, utworzył w Warszawie mennicę, ludwisarnię, fabrykę fajansu, dążył do odrodzenia górnictwa krajowego (Olkusz, Wieliczka); po pierwszym rozbiorze zwolennik współpracy z caratem; w dobie Sejmu Wielkiego współdziałał z obozem patriotycznym w dziele reformy, współautor Konstytucji 3 maja 1791; w toku wojny polsko-rosyjskiej 1792 przystąpił do Targowicy (za namową Kołłątaja); w okresie powstania kościuszkowskiego odsunięty od sprawowania władzy, popierał umiarkowany odłam powstańców; po III rozbiorze abdykował, z rozkazu carycy wyjechał do Grodna, potem do Petersburga, gdzie zmarł.
DEKERT Jan, ZAMEK KRÓLEWSKI W WARSZAWIE, PONIATOWSKI, ORDERY I ODZNACZENIA W POLSCE, PINCK, SZKOŁA RYCERSKA, MONALDI, KATARZYNA II, VIRTUTI CIVILI, BYSTRZYCKI Jowim Fryderyk
- Stanisław August Poniatowski, (1732-98)
- PONIATOWSKI, Stanisław August
- AUGUST, Pochodzenia łacińskiego,...