(hist. 1)
od schyłku XIV w. organ szlacheckiego samorządu terytorialnego w Polsce obejmujący województwo bądź ziemię; wybierał posłów na sejmy i uchwalał instrukcje dla nich, wysuwał kandydatów na urzędy ziemskie, podejmował uchwały, ustalał podatki lokalne; od 2. poł. XVII w. przy zachowaniu pozorów niezależności na ogół zdominowany przez magnaterię.