dział technologii obejmujący procesy trwałego łączenia metali lub tworzyw sztucznych (spojenie), do których należą spawanie, zgrzewanie, lutowanie oraz procesy pokrewne, gł. cięcie i żłobienie termiczne - gazowe, przede wszystkim tlenowe i łukowe, metalizowanie natryskowe oraz hartowanie powierzchniowe. Procesy spawalnicze stosowano już w starożytności (Homer wspomina o spawaniu w kuźniach); łatwo palne metale łączono, kierując na nie płomień przy użyciu dmuchawek lub miechów; w czasach rzymskich spawano rury ołowiane; w XII w. stosowano powszechnie lutowanie wyrobów ze złota, srebra, miedzi, mosiądzu, a nawet żelaza; w XVI w. lutowano pęknięte dzwony; szybki rozwój s. nastąpił w XIX w. dzięki wprowadzeniu elektryczności oraz poznaniu sposobów uzyskiwania dużych ilości gazów palnych; 1877 E. Thomson zbudował pierwszą zgrzewarkę elektryczną (oporową), 1882 N.N. Benardos opracował spawanie łukowe za pomocą elektrody węglowej, a także cięcie (również pod wodą) za pomocą łuku elektr., a 1887 - zgrzewanie oporowe punktowe; ok. 1890 N. Sławianow zastosował elektrodę metalową, pełniącą równocześnie rolę spoiwa; 1899 N. Goldschmidt wynalazł spawanie termitowe, Ch. Picard skonstruował pierwszy palnik acetylenowo-tlenowy do spawania, a 1904 - palnik do cięcia przez spalanie żelaza strumieniem czystego tlenu; 1908 zostały wydane pierwsze patenty na elektrody otulone; 1933 H. Hobart i Ph. Devers wynaleźli metodę spawania elektrodą wolframową w osłonie gazów szlachetnych; 1936 J. Kennedy opracował spawanie maszynowe łukiem krytym; 1950 E. Paton - spawanie żużlowe; 1956 J.A. Stohr - spawanie elektronowe. S. w Polsce ma chlubne tradycje; m.in. w końcu XIX i pocz. XX w. hutnictwo górnośląskie słynęło z produkcji zgrzewanych gazowo walczaków i rur o wielkich średnicach; 1930 powstał w Warszawie pierwszy w Europie gmach (przedwojenna siedziba PKO, ob. Poczta Gł.) o szkielecie całkowicie spawanym; PKP jako pierwsze w Europie zastosowały napawanie zużytych szyn; powstały spawane konstrukcje stalowe takich gmachów jak: Tow. "Prudential" (1931), Biblioteka Jagiellońska w Krakowie (1936), hale targowe w Katowicach i Gdyni (1937), Muzeum Śląskie w Katowicach i wiele innych.
- SZARAWARSKI, Andrzej (ur. 1948)
- HEL, helium, He