bohaterka szeregu antycznych dramatów greckich i utworów nawiązujących do nich; matka Heraklesa, żona Amfitriona, uwiedziona przez Zeusa ukrytego pod postacią jej męża
Alkmena jest jedną z głównych postaci tragedii Eurypidesa Dzieci Heraklesa, w której z jej właśnie ręki ginie prześladowca Heraklidów, Eurysteusz. Nie zachowały się natomiast tragedie Amfitrion Sofoklesa i Alkmena Eurypidesa. Historii jej uwiedzenia poświęcona jest komedia Plauta Amphitrio, a w literaturze nowożytnej oparto na tym motywie utwory: Amfitrion Moliera, Amfitrion H. von Kleista (1805-07) czy Amfitrion 38 J. Giraudoux (1929).