(gr. autós = sam)
portret artysty wykonany przez niego samego. Jeden z częściej powtarzających się motywów w malarstwie, rzeźbie, rysunku, grafice. Wykorzystywany od starożytności, np. najstarszy a. na świecie wykonany przez egipskiego rzeźbiarza Ni-
-anh-Ptaha w 2650 r. p.n.e. lub Fidiasza na tarczy Ateny Partenos w ateńskim Partenonie. Wielokrotny temat Rembrandta, Drera, van Gogha, Courbeta, S. Dalego i innych twórców. Artyści często ukrywali się w obrazie, np. średniowieczni mistrzowie przedstawiali siebie pod postacią św. Łukasza malującego Madonnę, podobnie Velazquez w Damach dworu i w portrecie zbiorowym rodziny króla Karola IV przedstawia siebie jako malarza przy pracy, również
Vermeer van Delft W pracowni artysty.
J. Malczewski, podobnie jak Botticelli, użyczał wielokrotnie swego oblicza przedstawianym postaciom. J. van Eyck ukrył swoje niewyraźne oblicze w lustrze na Portrecie małżonków Arnolfinich. Caravaggio dał swoją twarz głowie Goliata trzymanej za włosy przez Dawida, natomiast św. Bartłomiej trzyma w ręce na Sądzie Ostatecznym (namalowanym w Kaplicy Sykstyńskiej) skórę zdjętą z człowieka, która ma twarz Michała Anioła. Interesujące miejsce w sztuce zajmują zwielokrotnione, wykonane fotograficznie poprzez nałożenie kilkakrotne lustrzanych odbić, a. W. Szpakowskiego (1912), M. Duchampa (1913) i S.I. Witkiewicza (ok. 1914-17). A. cieszył się od renesansu dużym zainteresowaniem kolekcjonerów, np. kardynał L. de’Medici zamawiał u malarzy ich portrety, co zapoczątkowało słynną kolekcję Galleria degli autoritratti w pałacu Uffizich we Florencji.
- autoportret, kompozycja autoportretu,...
- AUTOPORTRET, w malarstwie, grafice,...
- PLASTYK, .