termin obejmuje wiele zjawisk w historii filmu, których cechami były: antyliterackość i antyteatralność; eksploracja środków filmowego wyrazu (np. filmowe eksperymenty); antytradycjonalizm i antykomercyjność, ale także afabularność, zainteresowanie samym tworzywem filmu, przełamywaniem schematów odbioru. Istniał też futurystyczny nurt niefabularnego filmu abstrakcyjnego nazywany też absolutnym, czystym; prezentował grę ruchomych obrazów pozbawionych wszelkiej fabularności i cech przedstawiających, np. Balet mechaniczny (1924) F. Lgera. W l. 1910-30 nowatorskie dążenia filmu były przede wszystkim reakcją na kino komercyjne. Natomiast filmy dadaistyczne miały improwizowany, asynchroniczny i afabularny przebieg akcji ze swobodną grą skojarzeń, sporą dozą absurdu i czarnego humoru, np. Antrakt (1924) R. Claire’a, Anemiczne kino (1926) M. Duchampa. W filmie fabularnym różnego rodzaju konwencje filmowe i szkoły tworzyły awangardę swojego czasu wyprzedzając, poszukując i tworząc nowe prądy; w latach 20. były to awangarda i impresjonizm w kinie franc. oraz ekspresjonizm niem. Po wojnie w latach 40. zaczął się neorealizm wł., a w l. 50. i 60. francuska Nowa Fala, polska szkoła filmowa, szkoła czeska, angielscy Młodzi Gniewni.
- francuska awangarda filmowa, nowatorskie dążenia...
- Abe Kobo, właśc. Abe Kimifusa, (1924-93)
- LEWICKI, Bolesław Włodzimierz...