w nauce o jęz. kategoria fleks. czasownika, która lokalizuje czynność lub stan w stosunku do momentu mówienia (tzw. cz. bezwzględny) lub w stosunku do cz. odbywania się innej czynności (tzw. cz. względny).W polszczyźnie występują trzy gramatyczne bezwzględne cz.: cz. teraźniejszy (łac. praesens) charakteryzuje czynności jednoczesne z momentem mówienia, np. Sportowcy biegają.; cz. przyszły (łac. futurum) to czas, który oznacza czynność późniejszą w stosunku do chwili mówienia, np. Sportowcy będą biegać.; cz. przeszły (łac. praeteritum) oznacza akcję uprzednią w stosunku do momentu mówienia, np. dziewczęta biegały. Cz. zaprzeszły (łac. plusquamperfectum), istniał w jęz. staropol.; dziś stosowany w funkcji stylizacyjnej np. Śpiewała była w drodze do domu.
- O CZASY! O OBYCZAJE!,
- O TEMPORA! O MORES!, (łac. O czasy! O obyczaje!...
- jagielloński, jagiellońscy: polityka...