(1933-99)
najbardziej znany na świecie twórca pol. teatru współcz. Działalność reżyserską rozpoczął wkońcu lat 50. wKrakowie, gdzie wraz zL. Flaszenem stworzył awangardowy teatr. W1959 objął Teatr 13 Rzędów wOpolu, zorganizowany na prawach zawodowego teatru eksperymentalnego. Wtedy rozpoczął zG. współpracę J. Gurawski. WOpolu powstały spektakle Siakuntala (1960), Dziady (1961), Kordian (1962), Akropolis (w którym stroną plastyczną zajął się J. Szajna; od 1962 5 wersji); Tragiczne dzieje doktora Fausta (1963). Poszukiwania G. szły wstronę teatru ubogiego (bez inscenizacji, dekoracji iśrodków), poszukiwania istoty teatru przez "badanie techniki duchowej ikompozycji aktora" (Ku teatrowi ubogiemu, 1965). W1965 G. wraz zzespołem przeniósł się do Wrocławia, gdzie teatr przyjął nazwę "Laboratorium". Powstały tu Książę niezłomny (Iwersja 1965) iApocalypsis cum figuris (I wersja 1968). G. zakwestionował tradycyjne elementy teatru, rolę tekstu dramatycznego, konstrukcję scenariusza oraz miejsce ifunkcję aktora wprzedstawieniu. Jego teatr stał na pograniczu sztuki, obrzędu, rytuału. We wszystkich spektaklach G. istotną funkcję teatrogenną tworzyła, przeobrażana każdorazowo, architektura przestrzeni teatralnej, której współtwórcą był J. Gurawski. G.nawiązywał do doświadczeń wielkich reformatorów teatru zpoczątku wieku ( Stanisławskiego i Artauda), dołożył doświadczenia własne wynikające ze spotkania zteatrami Dalekiego Wschodu. Poszukiwał nowych rozwiązań teatralnych stawiając wysokie wymagania wpracy aktora nad sobą, wtechnice łączącej spontaniczność zwielką dyscypliną. Widział źródła iposzukiwania teatru odkrywane poprzez możliwości człowieka, aprzez teatr odkrywane granice ludzkiej świadomości. Wlatach 70. G. koncentrował się na tworzeniu teatru - spotkania (Święto, 1972) realizując zzespołem aktorów istażystów zcałego świata działania Ule, Drzewo ludzi, Special Project, Staże robocze. Od 1982 G.przebywał za granicą, początkowo wStanach Zjednoczonych prowadząc wykłady teatralne, od 1986 osiadł wPontederze we Włoszech, gdzie kierował Centrum Poszukiwań Artystycznych, zajmując się m.in. kulturami archaicznymi. Od 1997 prowadził wykłady zantropologii teatru wCollge de France wParyżu. Zob. też Teatr Laboratorium.