(łac. inqusitio = badanie, dochodzenie)
wKościele rz.kat. instytucja powołana przez papiestwo w1215 r., by śledzić izwalczać przejawy herezji oraz heretyków (początkowo tylko albigensów); i., czyli Kongregacja Sanctum Officium, zajmowała się sprawami doktryn, wiary, moralności. W1232 sądy i. zostały podporządkowane władzy papieży, asprawowali je głównie dominikanie ifranciszkanie. Wpoł. XIII w. i. wprowadziła stosowanie tortur do wymuszania zeznań. Najbardziej znana była i. hiszp., której Wielkim Inkwizytorem był mnich dominikański T. de Torquemada (ok. 1420-98), znany ze szczególnego okrucieństwa. WPolsce i. wprowadzona w1318 podlegała dominikanom krakowskim iśląskim; skasowana przez sejmy w1562-65. WXVII iXVIII w. równie surowe wsprawach oczary były sądy grodzkie. Zniesiona w1834, wniektórych krajach przetrwała do XIX w. Zob. też czarownice.
- inkwizycja, powołana w 1215, a zatwierdzona...
- INKWIZYCJA, Sanctum Officium
- święta inkwizycja, ‘dyrekcja szkoły’...