(1596-1650)
franc. filozof, matematyk iprzyrodnik, stworzył podstawy nowożytnego racjonalizmu. Rozczarowany nauczaniem zdominowanym przez tradycyjną scholastykę wkolegium jezuitów, poszukiwał nauki jednoczącej ludzką wiedzę, okonieczności stworzenia takiej metody badawczej pisze wswej pierwszej publikacji w1628. K. sformułował tezę, że poznanie prawdy dostępne jest każdemu dobrze pokierowanemu umysłowi, areguły poprawnego myślenia zapisał wRozprawie ometodzie (1637), gdzie stwierdził: "prawda: myślę, więc jestem, jest tak mocna ipewna, [...] iż mogę ją przyjąć bez skrupułu za pierwszą zasadę filozofii, której szukam ". K. wykazał, że podstaw wiedzy należy szukać wczłowieku jako podmiocie iświadomym duchu. Zasadniczym jego dziełem są Medytacje o pierwszej filozofii (1641), wktórych wychodzi od "metodycznego" wątpienia owszystkim iw owym wątpieniu znajduje ostoję pewności, stwierdza bowiem, że jeśli wątpię, to myślę, az tego wynika wniosek orealności egzystencji. Swoją koncepcję świata przedstawił K. wZasadach filozofii (1644), natomiast etyka wyłożona została wtraktacie analizującym fizjologiczne podstawy moralności Namiętności duszy (1649). Racjonalizmowi kartezjańskiemu przeciwstawił się empiryzm, aspór ten będzie trwał do czasu ogłoszenia "syntezy" E. Kanta.
- RENAT, Pochodzenia łacińskiego,...