tworzona przez dorosłych, zróżnicowana ze
względu na wiek adresata ifazy jego roz-woju wformach podawczych itreści,
modyfikowana wiedzą psychologiczną
omłodym czytelniku, powinnościach wy-chowawczych i dydaktycznych dorosłego wobec dziecka. Zasadniczymi wyróżnikami l. dla d.i m. są: przystępność tekstu dla młodych czytelników, dynamizm fabularny, kreacja bohaterów owyraźnych cechach osobowości, eksponowanie treści etycznych, potęgowanie efektów humorystycznych. Pierwsze teksty pisane dla dzieci imłodzieży (XVIII w.) miały charakter umoralniających powiastek zprzesłaniem dydaktycznym, wnastępnych latach doszły do nich motywy twórczości ludowej stanowiące niewyczerpane źródło inspiracji dla pisarzy. Na rozwój l. dla d.i m. wpłynęły poglądy pedagoga J.A. Komenskiego iang. filozofa J. Locke’a. Pol. młody czytelnik poznał wtedy m.in.: Historię Telemaka F. Fnelona, Bajki Babci Gąski Ch. Perraulta, Przypadki Robinsona Crusoe D. Defoe, Podróże Guliwera J. Swifta. WPolsce ukazał się (1816) cykl Śpiewów historycznych J. Ursyna Niemcewicza, Pielgrzym wDobromilu I. Czartoryskiej iczytanki dla ludu K. Hoffmanowej. WXIX w. pojawiła się proza historyczna W. Przyborowskiego (Szwedzi wWarszawie), powieści J.I. Kraszewskiego (Stara baśń), W. Gąsiorowskiego (Huragan), A. Domańskiej (Historia żółtej ciżemki) iDeotymy (Panienka zokienka). Na przełomie wieków dużą rolę jako lekcja wychowania patriotycznego odegrały polskie baśnie, np. M. Konopnickiej Okrasnoludkach isierotce Marysi, B.Leśmiana Klechdy sezamowe, H. Sienkiewicza Wpustyni iw puszczy, zbiór Baśni polskich pod red. K. Wójcickiego. Zlit. obcej dużą popularnością cieszyło się Serce E. De Amicisa, powieści przygodowe J. Verne’a (Tajemnicza wyspa, Dzieci kapitana Granta), baśnie H. Ch. Andersena, braci Grimm, L. Carolla Przygody Alicji wKrainie Czarów, Pinokio C. Collodiego, Królewicz iżebrak M. Twaina, Tajemniczy ogród E. Burnett, Księga dżungli R. Kiplinga, Chłopcy zPlacu Broni F. Molnara, Ania zZielonego Wzgórza L. Montgomery. W20-leciu międzywojennym czytano m.in.: Bohaterski Miś B. Ostrowskiej, Nad czarną wodą H. Górskiej, Pożegnanie domu Z.Żurakowskiej, Król Maciuś Pierwszy J. Korczaka oraz K. Makuszyńskiego Odwóch takich co ukradli księżyc iAwantura oBasię. Wlatach II wojny światowej wydano konspiracyjnie Kamienie na szaniec A. Kamińskiego (1943); po wojnie na rynku księgarskim pojawiły się tanie wydawnictwa J. Brzechwy, J. Tuwima, J. Porazińskiej, seria utworów fantastycznych S. Lema, J. Zajdla oraz powieści dla dorastającej młodzieży poszukującej odpowiedzi na pytania natury egzystencjalnej, których autorami byli: E. Jackiewiczowa, Z. Chądzyńska, J.Domagalik, E. Nowacka, K. Siesicka, M. Musierowicz. Zlit. obcej przełożono m.in. Małego Księcia A. de Saint-
-Exupry’ego, trylogię Władca pierścieni J. Tolkiena, Dzieci zBullerbyn A.Lindgren, cykl baśni oMuminkach T.M. Jansson.
- Ożogowska Hanna Czesława, (1904-95)
- Grimm Jacob Ludwig Karl, (1785-1863) i Wilhelm...