(ur. 1911)
poeta, prozaik, eseista, tłumacz, historyk lit.; laureat Nagrody Nobla (1980); wmiędzywojniu współtwórca grupy poetyckiej Żagary. Studiował wWilnie na Uniwersytecie Stefana Batorego (1931-34); wWarszawie (od 1937) przeżył lata wojny iokupacji uczestnicząc wkonspiracyjnym życiu lit.; po wojnie (1945-50) pracował wdyplomacji pol. we Francji iUSA, od 1951 emigrant, najpierw we Francji, potem wKalifornii, wykładając na Uniwersytecie Berkeley jęz. ilit. słowiań. Debiutował tomikiem Poemat oczasie zastygłym (1933), wydał m.in. również Trzy zimy (1936), wktórych odkrył swą indywidualność poetycką wyrażającą się wklasycyzujących wierszach, zkatastroficznym przeczuciem wojny; wczasie wojny wwydaniu konspiracyjnym Wiersze (1940, pseud. Jan Syruć), Pieśń niepodległa... (1942, pseud. Jan Robak), zadebiutował też jako tłumacz eseju
J. Maritaine’a Drogi klęski (1946). Po wojnie wydał tom wierszy Ocalenie (1945), podkreślając wnich odpowiedzialność artysty wobec problemów epoki zagrożonej zagładą itęsknot do arkadyjskiej wizji świata, oraz poematy Traktat moralny (1948), Toast (1949). Na emigracji ukazały się nakładem Instytutu Literackiego wParyżu kolejne tomy poetyckie, m.in. Światło dzienne (1953), Traktat poetycki (1957), Król Popiel... (1962), Gucio zaczarowany (1965), Miasto bez imienia (1969), Gdzie wschodzi słońce ikędy zapada (1974), już wkraju Hymn operle (1982), Nieobjęta ziemia (1984), Kierunki (1985), Dalsze okolice (1991), Na drugim brzegu (1996). Jego Piesek przydrożny (1997) został nagrodzony lit. nagrodą Nike (1998). Wutworach poetyckich M. jest obecny synkretyzm odwołań kulturowych: bogactwo motywów uniwersalnych, forma klasycystyczna miesza się zinnymi gatunkami, konwencjami, stylami, prostota zwzniosłością, powaga zszyderstwem. Autor prozy iesejów, m.in. powieści Zdobycie władzy (1953), Dolina Issy (1955, ekranizowana 1982), Zniewolony umysł (1953), Prywatne obowiązki (1972), Ziemia Ulro (1997), Ogród nauk (1979), Zaczynając od moich ulic (1985), Rodzinna Europa (1985), Świadectwo poezji... (1987), Rok myśliwego (1990), Szukanie ojczyzny (1992). Jako historyk lit. ogłosił rozprawę Człowiek wśród skorpionów (1962) poświęconą S. Brzozowskiemu oraz Historię literatury polskiej do 1939 (1993) adresowaną do czytelnika amer. Wybitny autor przekładów bibl. Ksiąg: Ewangelii św. Marka (1977), Eklezjasty (1977), Psalmów (1979), Hioba (1980), Trenów Jeremiasza (1980), Mądrości (1989), oraz poezji J. Miltona, Szekspira, O. Miłosza (z którym nawiązał kontakt wParyżu w1937 r.), W. Whitmana; zafascynowany nurtem ang. poezji metafizycznej, m.in. tłumaczył W. Blake’a iTh.S. Eliota. Uhonorowany wieloma nagrodami, m.in. PEN Clubu (1973), International Prize for Literature (1979), doktoratami honoris causa UJ (1989), KUL-u(1981) iuniwersytetu wKownie (1992).
- Miłosz Czesław, (ur. 1911)
- MIŁOSZ, Pochodzenia słowiańskiego,...
- MIŁOSZ, Czesław (1911-2004)